25 Kasım 2010 Perşembe

Kur savaşları askeri savaşa dönüşür mü? / Süleyman Yaşar

Pazartesi günü yaşanan ve iki Güney Koreli sivilin ölümüne neden olan Kuzey Kore ve G.Kore arasındaki gerginlikten hemen sonra, ABD Başkanı Barack Obama G.Kore'yi koruma altına aldıklarını söyledi. Ardından Başkan Obama ve G.Kore Devlet Başkanı Lee Myung-Bak, ortak askeri tatbikat kararı aldı. Tatbikat 28 Kasım Pazar günü başlayacak ve saldırının geliştiği bölgede yapılacak. Dün ABD, G.Kore'ye tatbikat için bir uçak gemisi gönderdi. Çin ve K.Kore ise ABD ve G.Kore'nin bu ortak askeri tatbikatını eleştirdi.

Peki ne oluyor Kore yarımadasında?

Kore uzmanı Victor Cha'ya göre, son çatışma, Asya'da konvansiyonel savaşın artık bittiğini gösteriyor. "Peki bundan sonra ne olacak" sorusunun cevabını da, "Stalinist K.Kore'nin elinde nükleer silah olduğundan savaş nükleer silahların kullanıldığı bir hale dönüşebilir" diye veriyor Cha.

Gelelim bu iki Kore'nin arkasındaki güçlere...

Başkan Obama yaptığı açıklamada, K.Kore'nin destek aldığı ülkeler olarak Çin ve diğer Asya ülkelerinden bahsettiğine göre, iki Kore'nin çatışması, sadece kendilerini ilgilendiren sorunları çözmek amaçlı gözükmüyor.

G.Kore 900 milyar dolar milli gelire sahip ve dünyanın 15'inci büyük ekonomisi. G.Kore'de çok sayıda Amerikan yatırımcısı var. Bu nedenle ABD G.Kore'nin arkasında durmak zorunda.

Ayrıca son dönemde başlayan döviz kuru savaşları da bu bölgesel çatışmanın önemli nedenlerinden biri olabilir. Çünkü ABD, döviz kuru politikasında Çin ile bir türlü uzlaşmaya varamıyor. Halbuki geçmişte ABD, çok fazla ihracat yapan ve düşük kur politikası izleyen Japonya'yı istediği şekilde yönlendirmişti.

Peki ABD geçmişte Japonya'ya yaptığını şimdi Çin'e niye yapamıyor?

ABD, 1980'li yıllarda ihracatı çok fazlalaşan Japonya'ya istediğini yaptırabilmişti, çünkü Japonya'nın ordusu yoktu. Oysa şimdi Çin büyük bir orduya sahip. İşte bu nedenle Çin'e, "benim dış ticaret dengemi bozuyorsun bu nedenle paranı değerlendir" talimatını vermek kolay değil.

Çin, ABD'ye "sen kendin hastasın ama ilacı bana içirtmeye çalışıyorsun" diyerek karşı çıkıyor. Ve K.Kore üzerinden, "eğer üzerime fazla gelirsen savaşırız" mesajı veriyor.

Gelelim Kore yarımadasındaki son gerginliğin ortaya çıkışının zamanlamasına... İki hafta önce G-20 ülkelerinin liderleri G.Kore'nin başkenti Seul'de toplandı.

Bu toplantıda döviz kurlarının "rekabeti bozucu" devalüasyonuna karşı çıkıldı. İşte tam bu noktada Çin döviz kuru politikasını değiştirmeyeceğini bildirdi. Ardından K.Kore'nin G.Kore'ye füze fırlatmasını, Çin'in bir meydan okuması olarak yorumlamak herhalde yanlış olmaz. Anlayacağınız döviz kuru savaşları ve dış ticarette korumacılık uygulamaları küçük bir olasılık da olsa Asya'da bir sıcak savaşa dönüşebilir.