İsrail'in 'Uydunuz bizi görmesin' talebi Türkiye'yi kızdırdı

Türkiye'nin ilk keşif gözetleme uydusu Göktürk'ün üretiminde İsrail krizi baş gösterdi. İtalyan Telespazio şirketiyle ortaklaşa geliştirilen uydunun kritik parçalarından elektrooptik kameraların temininde sorun çıktı. İtalyan şirketin kameralar için talepte bulunduğu İsrail, "Göktürk, topraklarımızı görüntülemeyecek." şartını öne sürdü. Türkiye'yi rahatsız eden bu şart, 270 milyon Euro'luk projeyi sekteye uğrattı.

Mavi Marmara baskınıyla gerilen Türk-İsrail ilişkilerinde bu kez de 'Göktürk' krizi patlak verdi. Türkiye'nin ilk keşif gözetleme uydusu Göktürk-1 için 2009'da İtalyan Telespazio şirketiyle sözleşme imzalandı. Ardından uydunun üretimi için çalışmalara başlandı. Fakat uydunun görüntü ve istihbarat toplamada kullanılacak kritik parçalarından elektrooptik kameraların temini için İtalyan şirket İsrail'in kapısını çaldı. İsrail hükümeti de bu stratejik parçaları bir şartla vermeyi kabul etti: "Göktürk, bizim topraklarımızı görüntülemeyecek." İsrail'in bu talebi İtalya'yı zora sokarken, Türk tarafında da büyük rahatsızlığa neden oldu. Konuyla ilgili kaynaklar, sorunun henüz aşılamadığını ifade ediyor. Projenin, yaşanan bu kriz nedeniyle öngörülen tarihte tamamlanamayacağı da gelen bilgiler arasında. İsrail, Türkiye'nin terörle mücadelede de kullanacağı Göktürk uydusu için açtığı ihaleye İsrail, IAI şirketiyle girmiş fakat Savunma Sanayi İcra Komitesi'nin aldığı kararla elenmişti. Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından yürütülen Göktürk Keşif Gözetleme Uydusu Projesi kapsamında İtalyan Telespazio şirketiyle 16 Temmuz 2009'da sözleşme imzalanmıştı. 270 milyon Euro'luk projede, öngörülen teslimat tarihi 2013. Göktürk uydu sistemi, özellikle Avrupa, Kafkaslar ve Ortadoğu coğrafyasında askeri istihbarat amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntü elde edilmesine imkan tanıyacak. PKK'yla mücadelede Türkiye'nin elini güçlendirecek. Aynı zamanda orman alanlarının kontrolü, kaçak yapılaşmanın takibi, doğal afet sonrası en kısa sürede hasar tespiti, ürün rekolte tespiti, coğrafi harita verilerinin üretilmesi gibi pek çok sivil faaliyet alanında da görüntü ihtiyacını karşılayacak. Proje, çok yüksek çözünürlüklü 1 adet elektrooptik keşif gözetleme uydusu ve ilgili sabit ve mobil uydu yer istasyonu ve 5 tona kadar tüm uyduların entegrasyon ve testlerinin yapılacağı 1 adet test merkezini kapsıyor. Ana yüklenici İtalyan Telespazio şirketi. Yerli iş ortakları ise Aselsan, TÜBİTAK ve Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE). Göktürk uydusundan temin edilecek görüntüler uluslararası alanda pazarlanacak. Sigortalı olan uydunun başına, herhangi bir olumsuzluk gelmesi halinde ise ikinci uydu uzaya fırlatılacak. İhaleyi alan İtalyan şirketin önemli ortaklarından biri Fransa'nın dev savunma şirketi Thales. Savunma kaynakları, bu firmanın İsrail'e karşı 'üreteceğimiz uydular sizin topraklarınızı gözetlemeyecek' şeklinde genel bir taahhütte bulunduğu bilgisini veriyor. Yaşanan krizin de buradan kaynaklandığı kaydediliyor. İsrail, herhangi bir noktada istenilen görüntülerin tespitini sağlamada kritik önemi haiz bu ileri teknoloji içeren parçaları vermezse proje çıkmaza girecek. Söz konusu parçaların, İsrail topraklarını gözetlememe şartıyla verilmesine ise Türk tarafı şiddetle karşı çıkıyor.