Hürriyet, Füze Kalkanı projesi çerçevesinde Amerikalılar tarafından Malatya Kürecik’e konuşlandırılan radarın izini Washington’da sürdü. Buna göre radarın onay mercii Türkiye, operasyon ve bakımı ise ABD yürütüyor. Mayıs sonrasında havada hareket eden en küçük bir unsuru bile fark edebilen 200 milyon dolarlık radarın NATO bünyesine katılabileceği söyleniyor.
MALATYA Kürecik’e yerleştirilen Amerikan radarıyla ilgili Washington’da
bir araştırma yaptık. Aralarında Pentagon yetkilileri ve Füze Savunma
Yanlısı Birlik isimli sivil toplum örgütü Başkanı Riki Ellison’ın da
bulunduğu kaynakların anlattığından ortaya çıkan radar portresi şöyle:
STATÜ: Üst düzey bir Pentagon yetkilisi, onay mercii
olarak radarın kumandasının Türkiye’de olduğunu söyledi. “Biz operasyon
ve bakımı yürütüyoruz” dedi. Ancak radar aslında NATO’nun füze savunma
sisteminin bir parçası olarak konulduğu halde NATO henüz operasyonda
yok. Pentagon, Mayıs’taki NATO Zirvesi’nde bu geçiş için bir plan
açıklanmasını beklediklerini belirtti. Ancak tarih halen net değil.
NATO Radardan alınan bilgiler doğrudan Ramstein
(Almanya) ve Rota’daki (İspanya) Amerikan üsleriyle paylaşılıyor.
NATO’nun dahli ise Ramstein’da özel olarak dizayn edilen kumanda odasına
NATO yetkililerinin girmesiyle başlayacak. Bunun dışında, NATO’nun
rolü, Kürecik’teki operasyona herhangi bir etki etmeyecek.
MALİYET Malatya’ya konuşlu, hem denizciler hem de
karacılar için tasarlanan X bandı TPY-2 radarın maliyeti 150-200 milyon
dolar. Yıllık operasyon maliyeti de 40 milyon dolar. Ancak 30 kişilik
bir Amerikan grubu tarafından yönetilmesi mümkün. 10’u asker, diğerleri
sivil. Tüm maliyetler ise ABD’nin bütçesinden.
EMSAL Bu radardan dünyada şu anda 4 adet var. Faal
olanlar Türkiye dışında İsrail ve Japonya’da. Bir de Hawaii’de test
halinde bir tane var. Radar, tehdit kapsamında fırlatılan füzeleri
tespit ediyor. Ramstein ve Rota’daki merkezlerde de hem gemidekiler hem
de karaya konuşlu bataryalar arasında düşman füzeyi önleyecek en uygun
konumdaki füze bataryası belirleniyor. Sonra bilgiler seçilen bataryaya
aktarılıyor.
TEKNİK TPY-2 çok gelişmiş bir radar. Bir kamyon
kasası büyüklüğünde. Taşınabilir. Havada hızlı hareket eden en ufak bir
unsuru bile tespit edebiliyor. Komünikasyon dinlemesi gibi bir özelliği
ise yok. Üretici Raytheon. Radar şu anda ABD’nin
Avrupa Ordusu EUCOM bünyesinde. Ama stratejik bir varlık olduğundan
Strategic Command’in (STRATCOM) envanterinde. Daha önce Missile Defense
Agency’deydi, onlar yeni devretti.
KİRA Türkiye sınırları içinde radarın güvenliğinden Türkiye sorumlu. Bu açıdan Kürecik’teki bölgenin kullanımı için ABD’nin Türkiye’ye yüklü bir ödeme yapmış olması gerek. Rusya ve İran’ı
düşününce sadece bunun politik maliyeti için değil. Aynı zamanda o
arazinin kullanımından ve güvenliğinden doğan maliyetler açısından.
Radar şimdilik savunmasız
GÜVENLİK Radarın güvenliğine dair en önemli soru
işareti ise radar şu anda bir füze savunma sistemi ile korunmuyor. TPY-2
radar, üç tip füzeyi harekete geçirebiliyor. Bunlar SM-3, THAAD ve GMD
füzeleri. Fakat Patriot füzeleri bu sisteme entegre değil. Oysa
Türkiye’nin füze savunması Patriot’lar üzerine kurulu. Yani İran bu radarı hedef alırsa, şu anda radarı koruyan herhangi bir füze savunması yok.
yüklü bir indirim.
