Ordu küçülecek ve profesyonelleşecek, paşa sayısı azalacak. Genelkurmay Başkanlığı MSB’ye, Jandarma İçişlerine bağlanacak. Darbelerin dayanağı 35. madde ile askeri yüksek yargı kaldırılacak.
Anayasa değişikliğinin damga vuracağı TBMM’nin yeni yasama döneminde, milletvekillerinin mesaisinin büyük bir bölümünü de demokratikleşme çerçevesinde TSK’ya yönelik modernizasyon çalışmaları olacak. Hükümetin, profesyonel orduya geçiş, darbelere dayanak gösterilen mevzuatta değişiklik, askerlik süresi gibi çok sayıda konuda Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni sivilleştirecek ve TSK’yı asli görevinde daha da etkinleştirecek çok sayıda projesi bu dönemde hayata geçirilecek. Orduda modernizasyon için atılacak adımlar bir paket şeklinde yapılmayacak. Bazı adımlar Anayasa değişikliği çerçevesinde atılacak, TSK’nın İç Hizmet Kanunu, Personel Kanunu gibi mevzuatlarında da değişiklikler ayrı ayrı gündeme gelecek. Orduda modernizasyon kapsamında atılacak bazı adımlar şöyle:
Devlet protokolü değişiyor
TBMM’nin yeni dönemde mesaisinin büyük kısmını harcayacağı Anayasa değişikliği reformu kapsamında devlet protokolü de değişecek. Genelkurmay Başkanı’nın Cumhurbaşkanı, TBMM Başkanı ve Başbakan’dan sonra dördüncü sırada geldiği devlet protokolü uygulamasında sıralama değişecek. NATO toplantılarında tüm ülkelerin Genelkurmay Başkanları Milli Savunma Bakanı’nın arkasında yer alırken Türkiye’de bunun tam tersi olduğu bu tablo değişecek. Halen devlet protokolünde 10. sırada bulunan Milli Savunma Bakanı, NATO toplantılarına Genelkurmay Başkanı katıldığı zaman gitmiyordu. Devlet protokolündeki değişiklikle dünyada “antidemokratik” olarak algılanan bu uygulamaya da son verilmiş olacak.
Savunma Bakanlığı’na bağlanacak
Yeni dönemde hükümetin öncelikli gündem maddeleri arasında Genelkurmay Başkanlığı’nın Milli Savunma Bakanlığı’na, Jandarma Genel Komutanlığı’nın da İçişleri Bakanlığı’na bağlanması konuları geliyor. Halen sadece “Başbakana karşı sorumlu” olan Genelkurmay’ın MSB’ye bağlanması, devlet yönetiminde sivilleşme adına atılacak önemli bir adım olarak görülüyor. Jandarma’nın İçişleri Bakanlığı’na bağlanmasıyla da güvenlikte çift başlılık ortadan kaldırılacak. Terörle mücadele görevi polise devredilecek, jandarma ve polisin ortak operasyon kabiliyeti geliştirilerek iç güvenlikte etkinlik arttırılacak.
Profesyonelleşerek küçülecek
TSK’nın modernizasyonu kapsamında uzun vadede ordunun küçültülmesi çalışmaları gündeme gelecek. Bu kapsamda askerlik süresinin kısaltılması çalışmasının bu dönem TBMM’den geçirilmesi bekleniyor. Yeni terörle mücadele konsepti kapsamında; ordunun profesyonelleşmesi, sözleşmeli er istihdamı çalışmalarıyla birlikte terörle mücadelede etkin olarak profesyonel askerlerin kullanılmaya başlanacak oluşu da ordunun küçültülmesi kapsamında önemli adımlar olacak.
BEDELLİ ASKERLİK GÜNDEME GELEBİLİR
Orduda profesyonelleşme kapsamında sözleşmeli er uygulamasının TSK’nın personel ihtiyacını karşılaması halinde bedelli askerlik de gündemde ancak bu konuda henüz net bir karar verilmiş değil. Bedelli askerliğin 30 yaşın üzerindeki askerliğini yapmamışları kapsaması düşünülüyor.
YAŞ ayarı yapılacak general sayısı azalacak
Halen TSK Personel Kanunu’ndaki “barış halinde toplam general ve amiral sayısının 301 olması gerektiği” hükmüne rağmen son TSK’da son YAŞ toplantısının ardından general ve amiral sayısı 370’e kadar çıkmış durumda. Bu sayının azaltılması için de mevzuat değişikliği yapılması gündemde, TSK Personel Kanunu’nda general ve amiral terfi ve temditlerinde Genelkurmay Başkanı’na verilen geniş yetkinin azaltılması planlanıyor. Son iki yıldır YAŞ’ta krize neden olan, darbe iddialı davalarda yargılanan general ve amirallerin durumuna ilişkin ihtilafları ortadan kaldıracak düzenlemelerin de bu dönemde gündeme gelmesi bekleniyor. Bu kapsamda TSK Personel Kanunu’nun 65. maddesi başta olmak üzere birçok maddesinde ve Subay Sicil Yönetmeliği’nde değişiklik yapılacak.
ASKERİ SUÇLARA BAKACAK
Askeri yargının sınırları çizilecek
TSK’da yeniden yapılanma çerçevesinde uzun süredir tartışma konusu olan çift başlı yargı tartışmalarına da son verilecek. Askeri yargının sivil yargıdan ayrıldığı uygulamalar da ortadan kaldırılacak. Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi gibi kurumlar kalkacak yahut sadece askerin disiplin ile ilgili suçlarında devreye girecek. Böylelikle yargıda çift başlılığın önüne geçilecek. Ayrıca, bu mahkemelerdeki, temyiz merciinin de aynı mahkeme olması nedeniyle yaşanan adalet sıkıntısı giderilmiş olacak. Adalette asker ve sivil ayrımı da tarihe karışacak.
HER DARBECİ ARKASINA SIĞINDI
Darbenin dayanağı 35. Madde kalkıyor
OrdU reformunda yer alan konular arasında en dikkat çekici adımlardan birini de darbelere dayanak oluşturan TSK İç Hizmet Kanunu’nun 35. maddesinin değiştirilmesi oluşturuyor. TSK İç Hizmet Kanunu ve İç Hizmet Yönetmeliği’nde değişikliklerin önümüzdeki dönemde gündeme gelmesi bekleniyor. Son olarak 12 Eylül darbesi soruşturması kapsamında savcılırca sorgulanan darbenin lideri 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren “Biz İç Hizmet Kanunu’nun verdiği koruma ve kollama görevini yerine getirdik” şeklinde kendisini savunmuştu.
