Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) Balyoz davasının sanık generallerinin terfilerine ilişkin yürütmeyi durdurma kararına tepkiler sürüyor. Atama kararnameleri için cumhurbaşkanı, başbakan ve milli savunma bakanının imzasının gerekli olduğunu vurgulayan anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun, "Kararın hükmü yoktur, bunu tartışmaya bile gerek yok. Yaşanan durum, Türkiye'deki çift başlı yargının sonucudur." diyor.
Ağustostaki YAŞ toplantısı, terfi bekleyen sanık generaller sebebiyle gergin geçmişti. Görüşmeler, dönemin Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ'un ısrarı sebebiyle kilitlenmiş, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, soruşturmada adı geçen isimlerin terfilerini onaylamayacağını net bir ifadeyle açıklamıştı. Askerlerin hazırladığı iki kararname de Başbakan Tayyip Erdoğan'dan dönmüştü. Balyoz şüphelilerinin isimlerinin yer almadığı üçüncü kararname onaylanınca kriz aşılmıştı. Terfi ettirilmeyen generaller Halil Helvacıoğlu, Gürbüz Kaya ve Abdullah Gavremoğlu ise konuyu askerî yargıya taşımıştı. İşte bu başvuruyu değerlendiren Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) yürütmeyi durdurması tartışma doğurdu. AYİM'in bunu hangi gerekçe ve yetkiyle yaptığı konusunda net bir bilgi yok. Ancak hukuk otoriteleri, kararın 'hükümsüz' olduğu konusunda hemfikir. Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun, AYİM kararını tartışmaya bile gerek olmadığını söylüyor. Kararın hükmünün olmadığını vurgulayan Özbudun, atama kararnameleri için cumhurbaşkanı, başbakan ve milli savunma bakanının imzasının gerektiğinin altını çiziyor: "İmza olmadığı için işlem gerçekleşmemiştir. Yaşanan durum, yargıdaki çift başlılığı ortaya çıkaran bir belirtinin örneğidir. Karar geçersizdir, çünkü mahkemenin bitmemiş işlem üzerinde yürütmeyi durdurma yetkisi yoktur."
Atama kararnameleri için Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül'ün imzasının gerektiğini hatırlatan Anayasa hukukçusu Ergun Özbudun, şu ifadeleri kullandı: "Durumu tartışmanın ya da yorumlamanın gereği dahi yoktur. Karar geçersizdir çünkü mahkemenin bitmemiş işlem üzerinde yürütmeyi durdurma yetkisi yoktur."
Emekli Hâkim Albay Rüştü Atpulat anayasa değişikliğinde YAŞ kararlarına ilişkin sadece komutanların ihraç edilmeleri için yargı yolu açıldığını hatırlattı. Terfi ve atamalara ilişkin bir yapılandırmanın söz konusu olmadığını söyledi. "Yani terfi ve atamalara ilişkin yargı yolu açılmadı, sadece ihraç edilenlere açıldı." diyen Atpulat, AYİM'in generallerle ilgili verdiği kararla Anayasa'yı açıkça çiğnediğini ifade etti. Atpulat, değişikliklerle ilgili halen bir düzenleme getirilmeden böyle bir kararın verilmesini de doğru bulmuyor.
Emekli Askerî Hâkim Yusuf Çağlayan ise şu ifadeleri kullanıyor: "AYİM, bu saatten sonra vereceği kararlarla adil yargılanma hakkını ihlal etmiş olacak. Uyum yasası çıkarılıncaya kadar hiçbir karar vermemeli ve bunu zorunlu bekletici mesele yapmalıdır. Aksi takdirde benzer kararlarda olduğu gibi bu da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden dönecektir."
Yargıdaki 'çift başlı sistem' kaldırılmalı
AYİM'in, 'Balyoz' davasının sanık generallerinin terfilerine ilişkin yürütmeyi durdurma kararı Türkiye'de uzun yıllardır tartışılan çift başlı yargı sistemini yeniden gündeme getirdi. Boğaziçi Avukatlar Derneği Başkanı Bilal Çalışır, askerî meslek grubuna özgün ayrı bir yargı sisteminin varlığının, yargı birliğine aykırı olduğuna dikkat çekerek, bir an önce AYİM ile Askerî Yargıtay'ın kaldırılması gerektiğini vurguladı. Yurtdışında askerî mahkeme adı altında yapılandırılan birimlerin sadece disiplin suçlarına baktığını hatırlatan Çalışır, hukuk birliğinin istikrar için söz konusu mahkemelerin dünyadaki örneklerine benzer şekilde dönüştürülmesi gerektiğini söyledi. Askeri mahkemelerin, bir dönem aydın, siyasetçi ve sanatçıları yargılamasıyla da hatırlandığını ifade eden Çalışır şunları kaydetti: "Bu sistem günümüz evrensel hukukunu getirdiği anlayışla bağdaşmıyor. Mutlaka kaldırılması gerekiyor. Memurların tabi olduğu hükümlerin, aynı şekilde askerleri de bağlaması gerekiyor." (Zaman)
