F-35 Skandalının Perde Arkası

Türkiye'nin de üreticileri arasında bulunduğu son insansız hava uçağı projesinde ortaya çıkan milyar dolarlık ek maliyetler probleminde yeni gelişme...

Ankara şimdi önüne gelen yeni rakamları nasıl karşılayacağını düşünüyor. Daha önce Amerika'nın başını çektiği projede 100 uçak için 10 milyar dolar ödemeyi taahhüt eden Türkiye'ye kesilen yeni faturanın büyüklüğü 14 milyar dolar. 2 milyar dolarlık bakım masrafları için de ek bir bütçe öngörüldüğü gelen bilgiler arasında. Şimdiden toplam maliyet 16 milyar doları buldu. Projedeki artışın üretici ülkelere Pentagon'da yapılan bir toplantının sonunda bildirildiği kaydediliyor.

ABD'li yetkililer projenin üreticileri Türkiye, İngiltere, İtalya, Danimarka, Norveç, Avustralya, Hollanda ve Kanada'ya gelinen son noktayla ilgili bir sunum yaptı. Maliyetlerin öngörüldüğünden daha fazla arttığı kaydedilerek, ek finansman talep edildi. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu bazı ülkelerin toplantıda bulunan temsilcileri, çıkarılan faturaya itiraz etti. Fakat bu çıkış sonuç vermedi. Savunma kaynakları, ABD'nin dışındaki ülkelerin projeyle ilgili tasarruflarının dikkate alınmadığını kaydederek, "Aslında bu beklenilen bir durum. Çünkü en büyük yatırımı ABD yaptı. Toplam 3 bin adet F-35 üretilmesi öngörülüyor. Amerika bunların 2400'ünü alacak. Yani ne kadar para veriyorsan, o kadar sözün geçiyor." değerlendirmesinde bulunuyor.

Görünmez olma ve gelişmiş savaş yetenekleri sebebiyle beşinci jenerasyon olarak ilan edilen F-35'ten, Türkiye 100 adet almayı planlıyor. Türk Hava Kuvvetleri'nin bel kemiğini oluşturan F-16'ların yerini F-35'lerin alması bekleniyor. Uçakların 2016 yılından önce teslimata hazır olması sürpriz olarak değerlendirilirken, teslimatların daha da sarkabileceği belirtiliyor. En kötümser senaryo, maliyetlerin 22 milyar doları bulabileceği yönünde. F-35'in üreticileri arasında yer alan Türkiye'nin süreç içinde 6 milyar dolarlık bir iş payına kavuşacağı ifade ediliyor. Türkiye proje kapsamında, F-35'in kaportasının bir bölümünü üretecek. Yine F-35'in motorunun bazı parçalarının üretimi de uluslararası ortaklıklarla birlikte Türkiye'de yapılacak. Ayrıca, uçağın diğer ülkelere satışından da pay alınacak. Savunma çevrelerinden edinilen bilgiye göre, Türkiye'nin projeden vazgeçme gibi bir düşüncesi yok. Eğer Türkiye üretici ülkeler arasında yer almasaydı ve daha sonra hazır alım yapsaydı, daha büyük rakamlarla karşılaşacaktı. Maliyetlerin ödenmesinde sıkıntı çıkması durumunda ise B planı olarak alınacak uçak sayısının azaltılması düşünülüyor. 100 olarak öngörülen bu sayı 80'e düşebilir. Savunma Sanayi Destekleme Fonu'ndan bu proje için toplam 786 milyon dolar ayrıldı. Geri kalan miktar ise Hazine tarafından karşılanacak. (zaman)