12 Eylül’ün sorumlularının yargılanmasını engelleyen 15. maddenin kaldırıldığı anayasa değişikliğinin kabul edilmesi üzerine çok sayıda sivil toplum kuruluşu, resmi sonucu beklemeden suç duyurusunda bulundu
12 Eylül askeri darbesinin 30. yıldönümüne denk gelen referandumda anayasa değişikliği paketinin kabul edilmesi üzerine dikkatler, aralarında 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in de bulunduğu darbecilerin ve talimatları doğrultusunda hareket eden kamu görevlilerinin yargılanıp yargılanamayacağına çevrildi. Türkiye genelinde çok sayıda sivil toplum örgütü, Evren’den başlayarak mahalle bekçilerine kadar uzanan liste hakkında suç duyurusunda bulundu.
Darbecilerin yargılanmasını engelleyen geçici 15. maddenin kaldırılmasını da içeren anayasa değişikliğin kabul edilmesinin ardından, YSK’nın kesin sonuçları açıklamasını bile beklemeyen onlarca sivil toplum kuruluşu adliyelere akın etti. Ankara, İstanbul ve İzmir’deki adliyeler başta olmak üzere çok sayıda adliyeye suç duyurusu yapıldı. İnsan Hakları Derneği (İHD), Mazlum-Der, “Yetmez Ama Evet” Platformu üyeleri dün arka arkaya adliyelere gitti.
Olmazsa AİHM’ye
İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, “Bugün tarihi bir gün. 81 ilde suç duyurusunda bulunacağız. İnsanlığa karşı suçlarda zamanaşımının işlemeyeceğini düşünüyoruz” dedi. Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Başkanı Dr. Levent Korkut da “Cezasızlık durumu ortaya çıkarsa BM ve AİHM’e başvurulacak” diye konuştu. Suç duyurusu dilekçesinde, 12 Eylül’ün kanlı bilançosu anlatıldı. Dilekçede, haklarındaki ölüm cezası infaz edilen sağ ve sol görüşlü 50 kişi ile 1980-1984 arasında öldürülen 203 kişinin isimlerine yer verildi ve Diyarbakır Cezaevi’ndeki işkence uygulamaları anlatıldı.
Gönül de var Ağar da
Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (EDP) dilekçelerinde ise tanıdık isimler yer aldı. Dilekçelerdeki isimlerden bazıları şunlar:
Milli Güvenlik Konseyi üyeleri Kenan Evren, Nejat Tümer ve Tahsin Şahinkaya dışında, dönemin MİT Van ve Hakkâri sorumlusu olduğu belirtilen eski Eskişehir Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, darbe döneminde Mamak Askeri Cezaevi’nde işkence yaptığı iddia edilen Genelkurmay Adli Müşaviri Tümgeneral Hıfzı Çubuklu, dönemin İzmir Valisi olan Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, emekli orgeneraller Necip Torumtay ve Necdet Üruğ, darbe döneminin 1. Ordu Komutanı ve eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral Doğan Güreş, dönemin Emniyet Genel Müdürü ve eski Milli Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğlu, dönemin Ankara Emniyet Müdürü, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar.
İstanbul’da iki adliyeye
İstanbul’da aralarında BDP Milletvekili Ufuk Uras, eşi Zeynep Tanbay, eski Cumhuriyet Savcısı Sacit Kayasu’nun da aralarında bulunduğu “Yetmez Ama Evet Platformu” üyesi bir grup, Beşiktaş’taki İstanbul Adliyesi’ne gelerek, İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekili Turan Çolakkadı’ya 120 kişinin imzası bulunan suç duyurusu dilekçesini verdi. Dileçkçede, şüpheliler olarak eski Cumhurbaşkanı, dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ile dönemin komutanları, Danışma Meclisi üyeleri, bakan, bürokrat, vali, kaymakam, emniyet müdürü, asker, amir ve memurlar olduğunu belirtildi.
İHD, 78’liler Girişimi, İstanbul Tabip Odası’nın da aralarında bulunduğu sivil toplum kuruluşları, sendikalar ve derneklerden oluşan yaklaşık 40 kuruluşu temsilen de Sultanahmet Adliyesi’nde, darbecilerin yargılanması için suç duyurusunda bulundu.
