28 Nisan 2011 Perşembe

Komutan emriyle oda hapsi Türkiye’yi mahkum ettirdi

Komutanı tarafından oda hapsiyle cezalandırılan askeri haklı bulan AİHM, askerlik sırasındaki hapis cezalarının ancak yetkili ve bağımsız yargı organı tarafından verilebileceğine hükmetti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), askerlik hizmeti sırasında, sadece bir komutanın keyfi emriyle oda hapsi cezası verilmesinin insan hakları ihlali teşkil ettiğine hükmetti. Türkiye’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. maddesini ihlal ettiği görüşüne varan AİHM’nin gerekçeli kararında, ‘’askerlik hizmeti sırasındaki hapis cezalarının ve bunlara itirazların, yetkili ve bağımsız yargı organları tarafından verilebileceği’’ yorumunu yaptı. Türkiye, AİHM kararı gereği, 1981 doğumlu Ersin Pulatlı isimli vatandaşa, mahkeme masrafları da içinde olmak üzere 9 bin 500 avro ödeyecek.

Yetkili mahkemelerce verilir

Pulatlı, 2007 yılında Diyarbakır’da askerliğini yaparken, birliğini izinsiz terk ettiği gerekçesiyle komutanı olan bir yüzbaşı tarafından askeri yasalara göre 7 gün oda hapsine çarptırılmasını gerekçe göstererek, AİHM’ye başvurmuştu. Ersin Pulatlı’nın açtığı davayı kararı bağlayan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, kararıyla TSK’da verilen disiplin cezalarının yargı denetimine açılmasını da istedi. İlgili kararını açıklayan AİHM, Pulatlı’ya yönelik disiplin cezasının emir komuta zinciri içinde ve kendisine karşı ‘bağımsız’ nitelenemeyecek amiri tarafından verilmesinin ve bu karara sadece bir üst amir düzeyinde itiraz hakkı bulunmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5’inci maddesine aykırı olduğu sonucuna vardı. AİHM ayrıca, askeri disiplin cezalarının yargı denetimine kapalı olmasının ‘yapısal’ bir sorun olduğuna da işaret ederek, Ankara’dan bu soruna ivedi çözüm üretmesini istedi. AİHM, çözüm olarak, Türk yargı sistemine askerlerin özgürlüklerinin elinde alınmasını gerektiren askeri disiplin cezalarının hukuksal güvenceye sahip otorite tarafından verilmesi veya kontrol edilmesini önerdi.