İsrail askerlerinin kabul edilemez operasyonundan sonra ‘insan nasıl öldürür?’ sorusunu düşünmeye başladım.
Tarihimiz yüz binlerce savaş, istila ve baskın gördü. Milyonlarca insan öldürüldü. Buna bakarak öldürmek insanın doğasında var, diye düşünebiliriz.
Ama West Point Akademisi profesörlerinden Dave Grossman’ın savaşlara katılmış askerler üzerinde yaptığı araştırmalara göre askerlerin sadece % 15’i öldürme eğilimde.
Diğerleri öldüremedikleri için savaşlarda sadece havaya ateş açmış.
ÖLDÜRMEK İNSAN DOĞASINDA VAR MIDIR?
Hatta ikinci dünya savaşı sırasında düşmana ateş açmayan askerlerin, kendi komutanları tarafından öldürüldüğünü biliyoruz.
Columbia Üniversitesi’nde 6810 eski asker üzerinde yapılmış bir araştırmaya göre savaşa katılmış askerlerin % 54’ünde depresyon görünüyor. Öldürmek doğal olsaydı, insan psikolojisi üzerinde bu tahribat olmazdı diye düşünüyorum.
Bu bulgulara göre diyebiliriz ki aslında insanların özünde öldürmeye karşı bir direnç var.
İşte bu direnç de ordular için büyük bir sorun.
Ordular kendi askerlerini düşmana ateş açmaları için motive etmek zorunda. Bu nasıl yapılıyor?
DUYARLILIK AZALTMA ÇALIŞMALARI
Eskiden olduğu gibi meydan ya da hendek savaşları yok artık. Savaşlar teknolojik.
Çoğu asker öldürdüğü kişileri görmüyor. Ölüye karşı hissettiği acıma duygusu azalıyor.
Birebir çatışmalar için ise başka yöntemler kullanılıyor.
Örneğin, tatbikatta askerler insan şeklindeki maketlere ateş acıyor. Hedefi vurunca da ketçap fışkırıyor.
Bu pratiği o kadar sık yapıyorlar ki artık askerler koşullanıyor. Düşman onlar için sadece bir maket oluyor. Duyguları, ailesi olan bir insan olmaktan çıkıyor. Bu da adam öldürmeyi kolaylaştırıyor.
ÜNİFORMALAR
Diğer bir yöntem askerin kimliğini unutmasını sağlamak. Bunun en iyi yöntemi tüm askerlere aynı üniformayı giydirmek.
Herkes aynı kıyafeti giyince kimlikler arasında ayrım nispeten kayboluyor.
Savaşta artık Ahmet, Mehmet olmuyor. Ahmet olarak adam öldürmek zor ama kimliği gizlenmiş bir asker olarak adam öldürmek daha kolay.
YÜZÜ BOYAMAK
Kimliği örtme davranışın bir örneği de yüzü boyamak. Askerler yüzlerini boyayarak kimliklerini örtüyor. Psikolojik bir kalkan.
Kimliğini durumdan ne kadar çok uzaklaştırırsanız, öldürmek o kadar kolay. Sadece öldürmek degil, başka suçları da işlemek daha kolay.
İnternette insanların çok rahat olmasının sebebi kimliklerini saklaması degil mi zaten?
OTORİTER SİSTEM
Öldürmeyi kolaylaştıran diğer bir yöntem de, belki de en önemlisi, askeri yapıdaki otoriter sistem.
Bu konuda yapılmış çok ünlü Milgram deneyi var.
Hiyerarşik yapıda askerler kendilerine söyleneni yapar. Kararları sorgulayamaz. Bundan dolayı da yaptıkları davranışların sorumluları kendileri degildir.
Sorumluluk almadıkları için de öldürme davranışını bedel ödemeden yapabilirler. Sorumluluk üsttedir.
(Aslında çoğu şirkette de bu hiyerarşiden dolayı benzer sorumluluk almama sorunu vardır.)
ASKER İSRAİLLİ OLUNCA
İşte bütün bu sebeplerden dolayı askerlerin adam öldürmesi daha kolay.
Tabii asker özellikle İsrail olunca, bu daha da kolay olur. Çünkü dünyada en iyi eğitilen ordu herhalde İsrail ordusudur.
Acıma duygusunu kaybetmiş, düşmana karşı nefret duygusu besleyen ve öldürmeye karşı duyarsızlaşmış bir ordudan başka bir şey beklenemez.
