Türkiye'nin hedefi Suriye değil bizzat Esad yönetimi. Halka zarar verecek politikalardan uzak durulacak. Strateji tamam, uygulama yolda...
Türk jetini düşürerek gerilimi tırmandıran Suriye'ye karşı yol haritası belirleniyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bugün grup toplantısında Türkiye'nin tavrını duyuracak. Adımlar, kademeli yaptırımları içerecek. İlk adım tam gaz diplomasi, uluslarası hukuk. 'Sabır taştı' diyen Ankara, Esad yönetiminin gidişini hızlandırmayı amaçlıyor.'MEŞRUİYETİ KALMADI'
- Hedef, mevcut Beşar Esad yönetimi. Halkın zarar görmemesi için azami özen gösterilecek. Başbakan'ın, 'Esad yönetimi, son adımla meşruiyetini yitirdi' diyeceği belirtiliyor.
- Özür ve tazminat talebi yeterli görülmüyor. Sorumluluğu olanların en tepeden başlayarak cezalandırılması isteniyor.
- Adımların çerçevesini 'uluslararası hukuk' belirleyecek. 'Türk jeti kasıtlı düşürüldü' diyen Türkiye, BM, NATO, AB ve İKÖ gibi kuruluşların karar alması için baskı yapacak.
- NATO'yu ittifak anlaşmasının 4. maddesi çerçevesinde toplantıya çağıran Türkiye, 5. maddenin de değerlendirilmesini istiyor. O madde, 'müttefik ülkelerden birine yapılan saldırının, teşkilata yapılmış sayılacağı' hükmünü içeriyor.
TAMPON BÖLGE-MİSİLLEME
- Uluslararası uçuş güvenliğinin ihlali, halka yönelik katliam ve Türkiye'ye insan akını nedeniyle 15 km'lik alanda bir tampon bölge ihtimali de değerlendiriliyor. Şam'ın adımları da izlenecek. En ufak bir ihlalde, meşru içinde karşılık verileceği konuşuluyor.
ANLAŞMALAR ASKIYA
- Esad yönetimiyle imzalanan çok sayıda ikili anlaşmanın devre dışı bırakılması gündemde.
- Esad ve yakın çevresi olmak üzere, Suriyeli çok sayıda yönetici ve işadamına uygulanan 'seyahat yasağı' ve 'mal varlıklarının dondurulması' uygulamasının sürdürülmesi ve çevre ülkelerden de uygulamanın hayata geçirilmesi hedefleniyor.
- Suriye ile Türkiye arasında 13 sınır kapısı bulunuyor. Halen bir kısmı faal değil. Sınır kapılarıyla ilgili yeni kararlar da gündemde.
- Suriye'ye 5 yıl süreyle yıllık 1 milyar metreküp doğalgaz satılması kararlaştırılmıştı. 'Arap Doğalgaz Boru Hattı'nın yapımı için de çalışma yürütülüyordu. Ortak petrol ve doğalgaz aranmasını öngören anlaşmanın yanı sıra, Türkiye'nin Suriye'ye yıllık 250 megavatlık elektrik satması, rakamın ihtiyaç durumunda 350 megavata kadar çıkarılması da anlaşmalara yansıtılmıştı. Bu anlaşmaların iptal edilip edilmeyeceği konusunda son sözü Başbakan söyleyecek.
ELEKTRİK-SU MASADA
- Irak ve Suriye halkını direkt ilgilendiren boyutu nedeniyle Ankara, Dicle ve Fırat suyu konusunda temkinli davranıyor. Miktar azaltımı beklenmiyor. Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Taner Yıldız, dün Suriye'ye özel sektörün sattığı elektriği de gündeme getirdi. Türkiye şu aşamada satışın durmasını düşünmüyor.
VEKİLLERE 'SUS' ÇAĞRISI
-Başbakan Erdoğan'ın talimatıyla, ilgili bakanlar dışında milletvekillerinden Suriye konusunda hassas davranarak açıklama yapmamalarının istendiği öğrenildi.
ÇİN
Bölgedeki durum karışık ve hassas
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hong Ley, Çin'in olayın yakından izlediğini belirterek bölgedeki durumu 'son derece karışık ve hassas' olarak niteledi. Tarafların diplomatik yollardan çözüm için çaba harcaması gerektiğini söyleyen Hong, gerilimi daha da tırmandıracak eylemlerden kaçınılması çağrısında bulundu. Mısır'daki seçimler hakkında da yorum yapan sözcü, Çin'in Mısır'ın bağımsız seçimine saygı gösterdiğini ve Mursi'yi kutladığını kaydetti.
İSPANYA
İspanya Dışişleri Bakanlığı, saldırı için ''Bu kabul edilmez bir kazadır ve Suriye'deki krizin barışçıl çözümüne yardımcı olmamaktadır. İspanyol hükümeti, Suriye'nin bu tolerans gösterilemez tavrının sonuçlarını üstlenmesi için uluslararası toplumun sunduğu tüm hukuki yolların işlemesine çalışacaktır' açıklaması yaptı.
ALMANYA
Haksız, tümüyle dengesiz bir tepki
Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Türk uçağının düşürülmesini kınadı. AB Dışişleri Bakanları toplantısına katılan Westerwelle, uyarılmadan düşürülmesinin tümüyle dengesiz bir tepki olduğunu belirterek, 'Suriye hava sahası geçici bir süre ihlal edilmiş bile olsa bu, uçağın düşürülmesini haklı göstermez' dedi. Türk hükümetinin çok itidalli ve akıllı davrandığını ifade eden Westerwelle tarafların itidali sürdürmesi gerektiğini söyledi.
AZERBAYCAN
Ciddi şekilde Araştırılmalı
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı basın sözcüsü Elman Abdullayev, Suriye'nin Türk jetini vurmasını kınayarak 'Her zaman kardeş Türkiye halkının yanında olan Azerbaycan bu olayın ivedilikle ve ciddi şekilde araştırılmasını istiyor' dedi. Abdullayev, olayın bölgedeki gerginliği azaltılmasına hizmet etmeyeceğini söyledi.
KANADA
Kışkırtıcı saldırıya karşı Türkiye kararlı
Kanada Dışişleri Bakanı John Baird, Kanada'nın 'güçlü ifadelerle Suriye askerleri tarafından, açıkça işaretlenmiş bir Türk uçağına karşı gerçekleştirilen saldırgan ve haksız' saldırıyı kınadığını bildirdi. Baird şunları kaydetti: 'Olağan bir eğitim misyonunu hedef alan bu müessif olay, gerilimleri alevlendirmeyi tehdit etmektedir. Kışkırtıcı bir saldırı karşısında Türkiye tarafından benimsenen kararlı ve ölçülü tutumdan dolayı övgülerimizi ilettim.'
İTALYA
Libya gibi müdahale olmaz
İtalya Dışişleri Bakanı Giulio Terzi, Suriye için Libya'daki duruma benzer bir müdahaleyi ihtimal dışı tuttuğunu söyledi. Terzi, Türk jetinin Suriye tarafından düşürülmesini güçlü şekilde kınadığını da hatırlattı. Terzi, Rusya'nın Suriye krizinde siyasi çözüm için de daha yapıcı olması gerektiğini ifade etti.
APKM
Avrupa Konseyi'ne yapılmış bir saldırı
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Başkanı Jean-Claude Mignon, Beşşar Esed rejimine Suriye'de şiddeti durdurması ve barış sürecine şans vermesi için çağrı yaptı. Fransa'da düzenlenen AKPM yaz oturumunda söz alan AK Parti milletvekili Pelin Gündeş Bakır ise Türkiye'nin Avrupa Konseyi üyesi olması nedeniyle olayın Avrupa Konseyi'ne yapılmış bir saldırı ve uluslararası yasaların ciddi bir ihlali olduğunu dile getirdi.
İslam İşbirliği teşkilatı
Suriye'nin üyeliği askıya alınıyor
İSLAM İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları, Suriye'yi kınadı, İİT üyeliğinin askıya alınması çağrısında bulundu. Açıklamada, Cidde'de 24 Haziran'da düzenlenen toplantıda da Suriye'nin kendi vatandaşlarına yönelik artan şiddet eylemlerinin kınandığı ve bu ülkenin İİT üyeliğinin askıya alınması yönünde tavsiye kararının alındığı belirtildi.
