İktidar ve muhalefet partiler Genelkurmay Başkanı için uzlaştılar...
Yeni anayasa yazımında partiler, Genelkurmay Başkanı’nın, Milli Savunma Bakanı’na bağlı olmasında uzlaşmasağladı.
TBMM Anayasa uzlaşma Komisyonu bünyesindeki Yazım Komisyonu, AK Parti
İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop başkanlığında toplandı. Komisyon, yeni
anayasanın ”idare” bölümünde yer alacak ”Başkomutanlık ve milli savunma” ile
”olağanüstü yönetim modelleri” maddelerini ele aldı.
Partilerin sağladığı uzlaşmaya göre, Başkomutanlık, ”TBMM’nin manevi
şahsiyetine ait olup Cumhurbaşkanı tarafından temsil edilir” şeklinde kaleme
alındı. AK Parti, Başkanlık sistemi önerisi kapsamında ”Cumhurbaşkanı” yerine,
”Başkan” ifadesinin kullanılmasını istedi.
Milli savunmadan ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından
TBMM’ye karşı, Bakanlar Kurulu sorumlu olacak. AK Parti, Başkan’ın sorumlu
olmasını önerdi.
Genelkurmay Başkanı, silahlı kuvvetlerin komutanı olup Milli Savunma
Bakanı’na bağlı olacak.
Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma Bakanı’nın inhası ve Bakanlar
Kurulu’nun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
-BDP’nin önerileri-
BDP; maddeye iki ayrı fıkranın eklenmesini önerdi. BDP; ”Silahlı
kuvvetler, barışı sağlamak, ülkeyi ve halkı korumakla yükümlüdür ve TBMM’nin
sürekli denetimine tabidir. Silahlı kuvvetler mensupları, siyasal konularda
müdahalede bulunamaz” fıkrasının eklenmesini istedi.
BDP, ayrıca maddede, ”Güç kullanımının kurallarını belirleyen
uluslararası hukuka aykırı ve insanlığa karşı suç işlemek sonucunu yaratacak emir
verilemez. Halkların bir arada barış içinde yaşamalarını engellemek ve saldırı
savaşı hazırlamak Anayasaya aykırıdır” fıkrasının de yer almasını önerdi.
-”Başkanlık sistemi” notu kalktı-
AK Parti’nin Başkanlık sistemi önerisi nedeniyle maddenin görüşülmediğine
dair daha önce düşülen not, bu kez yazılmadı. CHP ve MHP’nin bu duruma itirazı,
maddenin altında not olarak yer aldı.
CHP, ”madde notu” olarak kaleme aldığı itirazında, ”AK Parti’nin
Başkanlık önerisindeki unsurların görüşülemediği yolunda diğer bazı maddelere
konulan not, bu maddede AK Parti’nin itirazı nedeniyle tekrarlanamamıştır”
ifadesini kullandı.
MHP ise ”Müzakerelerin olumsuz etkilenmemesi ve zaman kaybının önlenmesi
amacıyla daha önce alınan karara istinaden bazı maddelerde tekrarlanan ’Başkanlık
sistemi önerisi’ ile ilgili not, AK Parti’nin itirazı sebebiyle yazılamamıştır”
ifadesini yazdı.
-Olağanüstü Yönetim Usulleri-
Üzerinde uzlaşmaya varılan ”Olağanüstü Yönetim Usulleri” maddesine
göre; Tabii ya da insan kaynaklı afet, tehlikeli salgın hastalıklar, ağır
ekonomik bunalım, Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan
kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması sebebiyle kamu
düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde Bakanlar Kurulu, yurdun bir veya
birden fazla bölgesinde veya bütününde süresi iki ayı geçmemek üzere olağanüstü
hal ilan edebilecek. AK Parti, bunun Başkan’ın talebiyle TBMM tarafından
yapılmasını önerdi.
Olağanüstü hal ilanına karar verilmesi durumunda, bu karar Resmi Gazetede
yayınlanacak ve hemen TBMM onayına sunulacak. Meclis tatilde ise derhal
toplantıya çağrılacak. Meclis, Bakanlar Kurulunun istemi üzerine her defasında
iki ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilecek veya olağanüstü hali kaldırabilecek.
AK Parti, fıkradaki ”Bakanlar Kurulu” yerine ”Başkan” ifadesinin yer almasını
istedi.
MHP; Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya
yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması sebebiyle kamu düzeninin
ciddi şekilde bozulması halinde Milli Güvenlik Kurulu’nun da görüşünün alınmasını
önerdi.
Komisyon çalışmalarını yarın sürdürecek.
