Esenboğa'ya indirilen Suriye uçağında füze savunma sistemi başlık ve batarya parçaları bulundu.
Türk jetleri tarafından Ankara'ya zorunlu iniş yaptırılan Suriye uçağında füze savunma sistemi başlık ve batarya parçaları bulundu. 9 saat süren aramaya NATO subayı da eşlik etti. HAVELSAN uzmanları füze parçalarını inceledi.
Moskova'dan Şam'a giderken Türk jetleri tarafından Ankara Esenboğa Havalimanı'na indirilen Suriye Hava Yolları'na ait yolcu uçağının gizemi çözüldü. 'Sivil havacılık kurallarına uygun olmayan malzeme' taşıdığı iddiasıyla 9 saat boyunca incelenen uçaktan koliler içinde 11 parça füze savunma sistemi başlık ve batarya parçaları çıktı. Koliler içinden çıkan parçaların alıcı adresi olarak Suriye Savunma Bakanlığı'nın yazdığının tespit edildiğine işaret eden Dışişleri yetkilileri, Rusya'nın 'Uçakta cephane yok' açıklamasına "Biz cephane var demiyoruz. Ama askeri malzeme taşındığını söylüyoruz" karşılığını verdi.
GERİ DÖNMEK İSTEMEDİ
Suriye uçağında askeri malzeme olduğuna dair istihbaratın alınması üzerine telsiz üzerinden pilotla irtibata geçildiği ve askeri malzeme taşındığının aktarıldığını ifade edildi. Ancak pilotun uçağı Suriye Şam rotasında uçurmaya devam etmesi üzerine Balıkesir'den F-16'ların kaldırılması kararı alındığını kaydeden yetkililer, "Uçak Rusya rotasına dönmesi çağrısına olumlu cevap vermediği için Türk jetleri tarafından Ankara Esenboğa Havalimanı'na indirildi" dedi.
NATO SUBAYINA ÖZEL UÇAK
Uçaktaki incelemenin 9 saat gibi uzun bir süre almasının ardındaki sır perdesi de aralandı. Yapılan incelemelere üst düzey bir NATO subayının katılması kararlaştırıldı. İlgili NATO subayının şehir dışında olması nedeniyle hemen bir özel uçak tahsis edildi. Özel uçakla getirilen subay Dışişleri ve Sivil Havacılık uzmanlarının incelemesi sırasında gözlemci olarak uçakta yer aldı.
HAVELSAN'I ÇAĞIRDILAR
Füze parçalarının bulunmasının ardından, Hava Elektronik Sanayi (HAVELSAN) uzmanlarından oluşan bir ekip de Suriye uçağına çağrıldı. HAVELSAN uzmanları bulunan parçalar üzerinde inceleme yapıp fotoğraflarını çekti.
BİZE KARŞI KULLANILABİLİRDİ
Dışişleri Bakanlığı kaynakları uçakta askeri malzeme bulunduğu istihbaratının son dakika verilmediğini, konuyla ilgili çalışmaların bir süredir devam ettiğini aktardı. Uçağın kargo bölümündeki füze parçalarının Türkiye aleyhine kullanılma ihtimali dolayısıyla Türk F-16'ların devreye girdiği ve uçağın indirildiği kaydedildi.
BÜYÜKELÇİYE: UÇAK KRİZİ SURİYE KAYNAKLI
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun Rusya Ankara Büyükelçisi ile görüşmesinin dün kararlaştırıldığı kaydedildi. Görüşmede Türkiye ile Rusya Federasyonu arasındaki üst düzey ziyaretlerin tarihi ele alındı. Rusya Devlet Başkanı'nın 15 Ekim'de yapacağı ve iptal edilen Türkiye ziyaretinin 3 Aralık tarihinde yapılması konusunda uzlaşıldı. Görüşmede uçak krizi de gündeme geldi. Müsteşar, "Rus yolcular için gerekli önlemler alındı. Olay Suriye'nin sivil yolcu uçağıyla askeri malzeme taşıyarak ihlalde bulunmasından kaynaklandı" dedi.
ULUSLARARASI SİVİL HAVACILIĞA RAPOR
Olay sonrası Suriye'nin şikayetçi olacağız açıklamasına Türkiye tarafı Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü bir rapor hazırladı. Türkiye, sivil havacılık kurallarından kaynaklanan haklarını korunması adına "Sivil uçak ile askeri malzeme taşınması uluslararası hukuka aykırı. Buna rağmen Suriye uçağından askeri malzeme çıktı. Türkiye uluslararası havacılık kurallarından kaynaklanan hakkını kullandı" tespitlerinin yer aldığı dosyayı Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı'na postaladı. Başbakan Erdoğan da Sivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi'den brifing aldı. Ekşi, Erdoğan'a uçağın ihlal ettiği sivil havacılık kurallarıyla ilgili detaylı bilgi aktardı.
UZMANLAR GELİŞMEYİ DEĞERLENDİRDİ
RUSYA İLE SORUN ÇIKMAZ
Bilge Adamlar Strateji Araştırma Merkezi Başkanı (BİLGESAM) Atilla Sandıklı: Malzemeler sivil havacılık kurallarına göre sivil uçakta taşınması uygun olmayan malzemelerse bu konu Rusya ile Türkiye arasında herhangi bir soruna neden olmaz. Uçakta bulunan malzemeler incelenecektir ve sivil havacılık kurallarına göre sivil uçaklarda taşınması problemli değilse karşı tarafın bunun çözümünü bulması gerekir. Böyle bir durum söz konusu değilse problem devam edecek gibi gözüküyor. Eğer Türkiye malzemelere el koyduysa mutlaka hukuki bir yanının olacağını düşünüyorum.
SİVİL UÇAKTA SİLAH OLMAZ
Türk Hava Kurumu Genel Başkanı Osman Yıldırım: Sivil uçakta yolcularla birlikte silah veya mühimmat taşınamaz. Bir ülkenin hava sahasını kat ederken Uluslararası Havacılık Organizasyonu gereği bir ülkenin hava sahasından silah ya da mühimmat taşınacaksa o ülkeye haber verilmek zorunda. Bir ülke iyi niyetli ise zaten taşıyacağı askeri malzeme hakkında bilgi verir. Türkiye'ye ait uçakların askeri malzeme taşıdığı şüphesiyle indirildiğini hatırlamıyorum. Zaman zaman İran'a ait uçakları indiriyoruz. Hava alanında uçak kontrol ediliyor ve yoluna devam etmesine müsaade ediliyor. Birleşmiş Milletler üyesi bir ülke, sizin hava sahanızdan geçecek uçakta mühimmat olabilir kontrol edin, diyebilir. Ülkemiz yeni angajman kuralları koydu. Bu kurallar gereği ülkemize top mermisi düştüğü zaman Türkiye bu duruma karşılık verebilir. Hava sahamızdan geçen bir uçakta yabancı madde taşındığını düşünüyorsa angajman kuralları gereği müdahale hakkı vardır. Silahlı kuvvetler Milli Savunma Bakanlığı'na gerekli talimatı verdi. Kara sularımızdan geçecek olan bir gemi de durdurulabilir ve mühimmat araması yapılabilir.
POLİTİK BOYUTU DA VAR
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Başkanı Nihat Ali Özcan: Hukuki boyutuna bakarsak argümanlarınız tutarlı olabilir. Çıkan malzeme acısından arama yapmış olabilirsiniz. Bu durumun bir de politik boyutu var. Bu durum arıza çıkarır mı? Çıkarır. Uzun vadede Rusya'nın bu türlü durumlarda cevap verme kapasitesi var. Rusya'nın Ankara Büyükelçisi'nin açıklaması bu durumun devam etmesi durumunda tepki vereceğini gösteriyor.
