16 Nisan 2012 /
1997’nin en soğuk
günlerinde milletin üzerine kâbus gibi çöken 28 Şubat, çok can yaktı.
Sancılı günlerin bitmesi beklenirken ‘bin yıl’ hesapları yapıldı. 15 yıl
sonra milletin hesabı galip geldi, Çevik Bir ve diğer sorumlular
sorguya alındı.
Türkiye,
1950’deki demokratik seçimlerle çok partili hayata geçti. Ancak Türk
Silahlı Kuvvetleri (TSK), iç güvenliğin tehdit altında olduğunu iddia
ederek birçok darbe ve muhtırayla demokrasiyi yaraladı. TSK, 1960 ve
1980’de iki kez yönetime el koydu; 1971 ve 1997’de de hükümeti istifaya
zorladı. 2007’den sonra da bazı muvazzaf ve emekli subaylar, darbe ve
kaos planlarıyla rejimi kontrol altına almaya çalıştı. Bugün mahkemeye
yansıyan Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven darbe teşebbüsleri, Balyoz
darbe planı ve İrticayla Mücadele Eylem Planı, ‘Ergenekon’ denilen bu
yapının ne kadar ciddi adımlar attığını tüm çıplaklığıyla ortaya koydu.
Ancak demokrasinin devamını arzu eden geniş kitle, darbecilere
aradıkları fırsatı vermedi. Halk, darbe oyunlarını hep sandık yoluyla
bozdu. Bu açıdan 12 Eylül 2010 Referandumu, önemli bir milattı.AK Parti hükümetinin 12 Eylül darbesinin 30. yıl dönümünde anayasa değişikliği için halka sunduğu referandum ülkeyi yeni bir alana taşıdı. Yüzde 58’in oyuyla kabul edilen anayasa değişiklikleri, geçmişte halka kurulan kanlı ve kirli tuzakların yargıya taşınmasına da imkân verdi. Özellikle geçici 15. maddenin kaldırılmasıyla birlikte 12 Eylül darbecilerine yargı yolu açıldı. Halk, şimdi geçmişte kendine kurulan tuzaklarla yargıda hesaplaşıyor. Yaklaşık bir yıl önce yapılan suç duyurularıyla yargıya taşınan 1980 darbesi bugün mahkeme aşamasında. Darbeci Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya’nın mazeret bildirip katılmadığı tarihî davanın ilk duruşması 4 Nisan’da yapıldı. Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı Kemal Çetin, iddianamesinde Evren ve Şahinkaya için ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istiyor. Türkiye’de darbecileri ilk kez hâkim karşısına çıkarması açısından tarihî olan bu dava ile birlikte kamuoyunda ‘28 Şubat da yargılansın’ gündemi oluştu. Geçen hafta Türkiye’nin Suriye krizine kilitlendiği günlerde Ankara merkezli, 5 ilde yapılan ani bir operasyonla 28 Şubat darbecilerinin de mahkeme huzuruna taşınma süreci başladı.
28 Şubat soruşturması kapsamında dönemin en önemli aktörlerinden emekli Orgeneral Çevik Bir’in de aralarında bulunduğu 31 kişi hakkında gözaltı kararı çıkarıldı. Özel Yetkili Ankara Cumhuriyet Başsavcı Vekilliği tarafından yürütülen soruşturma kapsamında gözaltı kararı çıkarılanlardan 2’sinin yurtdışında olduğu belirlendi. 3 kişiye ise ulaşılamadı. Yurtdışındakilerin getirilmesi için resmî yazışmalar devam ederken; soruşturma, “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs etmek” suçlamasıyla yürütülüyor.
Aralarında eski Genelkurmay 2. Başkanı emekli Orgeneral Çevik Bir ile emekli Tuğgeneral Abdullah Kılıçarslan’ın bulunduğu 26 şüphelinin Ankara Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü’nde ifadeleri alındı. Gözaltına alınanların büyük çoğunluğunu 28 Şubat sürecinde Genelkurmay Karargâhı, Özel Kuvvetler Komutanlığı ve Psikolojik Harekât Daire Başkanlığı’nda görev yapan isimler oluşturuyor. Şüphelilerin, Refah-Yol (RP-DYP) hükümetinin iktidardan uzaklaştırıldığı 28 Şubat sürecinin başlatılması ve yönetilmesinde önemli rol üstlenen çekirdek kadro olduğu, sonrasında Batı Çalışma Grubu’na (BÇG) kaynaklık ettikleri belirtiliyor. Emniyet ve savcılık sorgularında şüphelilere bu konular soruldu.
28 Şubat sürecinde kamuoyu oluşturmada aktif rol oynayan Genelkurmay Psikolojik Harekât Dairesi ise yazışmalarında “Doğru Yol Partisi milletvekillerinin istifa ettirilerek Refah-Yol hükümetinin düşürülmesini” en önemli faaliyet olarak gösteriyor. Milletvekillerinin istifa etmeleri için “Paşamızın selamı var” denmesinin yeterli olduğu aktarılıyor.
Operasyonla 28 Şubat’ta aktif rol oynayan askerler ile iki avukat gözaltına alınırken, o dönemde attıkları manşetlerle askerlere zemin sağlayan gazeteciler mevzilerinden ‘Hükümet rövanşizm peşinde’ suçlamasıyla yargı sürecini akim bırakmaya çalışıyor. Ulaştığımız kaynaklar, operasyonun sonraki dalgalarında bazı iş adamlarıyla gazetecilerin de sorgulanabileceğini iddia ediyor. Zira 28 Şubat döneminde askerin yanında medya ve iş dünyasından bazı sivil unsurlar da rol alıyordu.
28 Şubat döneminde Emniyet Genel Müdürlüğü’nde İstihbarat Dairesi Başkanı olarak görev yapan Bülent Orakoğlu, 28 Şubat’ın Balyoz başta olmak üzere diğer darbe girişim süreçlerine örnek olduğunu söylüyor. 28 Şubat soruşturmasının ‘rövanşizm’ düşüncesiyle yapıldığı iddialarının ise bir psikolojik harekât olduğunu belirtiyor. 28 Şubat soruşturmasının mahkemeye taşınıp sonuçlanmasını Türk demokrasisi için hayati görüyor: “Birtakım darbeci medya unsurları, hesap vermemek için bu işe dört elle sarıldı. Rövanşizm meselesini kimin çıkardığı da soruşturmayla çıkar. Bu sürecin ortaya çıkarılması gerekiyor ki bir daha Türkiye darbe süreçleriyle karşılaşmasın.”
Orakoğlu, ‘Batı Çalışma Grubu’ çerçevesinde başlayan operasyonun sivil unsurlara kayacağını söylüyor. Süreçte büyük bir soygun yapıldığını, o tarihlerde üst düzey askerlerin bazı ülkelerde birtakım alım ve satım işlerine giriştiğini aktarıyor: “28 Şubat ülke ekonomisine darbe vurdu, yargının siyasallaşmasına sebep oldu, ülkenin dış stratejilerine ve dünyadaki saygınlığına gölge düşürdü. O dönem Türkiye’nin ‘millî–manevi değerleri’ suç kabul edildi. Bu bağlamda sürecin dış bağlantılarının da irdelenmesi gerekiyor. İşin ucu dönemin cumhurbaşkanına kadar uzanıyor. Bu işin içinde kim varsa üzerine gidilmeli ve hatta bu süreçlerden ders alınarak bazı mevzuatlar, kanunlar yeni anayasa ile değiştirilmeli.”
Soruşturma savcıları
28 Şubat postmodern darbesini soruşturan Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı Kemal Çetin, 12 Eylül 1980 askerî darbesini de soruşturmuştu. İlk duruşması 4-5-6 Nisan’da yapılan ve Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya’nın yargılandığı 12 Eylül davasında, Çetin, duruşma savcısı olarak görev alıyor. Özel Yetkili Cumhuriyet Savcısı Mustafa Bilgili ise Ankara’nın Çukurambar semtinde 19 Aralık 2009’da iki subayın ihbar sonucu gözaltına alınması ve subayların görev yaptığı Seferberlik Bölge Başkanlığı’ndaki iki kozmik odanın 26 gün aranmasıyla Türkiye gündemine oturan ‘Kozmik Oda’ soruşturmasını yürütüyor. Olay kamuoyuna Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a yönelik bir suikast girişimi olarak yansımıştı.
Hükümet karşı değil
Operasyonun medyaya yansımasının ardından cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlardan önemli açıklamalar geldi. Farklı isimler yargı sürecinin ilerlemesi paydasında buluştu. Süreçle ilgili bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, süreci tabii gördüğünü söyledi: “Yakın siyasi tarihimizin bir ara dönemi olduğunu hepimiz biliyoruz. Hafızalarımızda hâlâ tazedir. Dolayısıyla böyle bir olağanüstü dönemde yaşanan hukuksuzlukları takip etmek de ve bununla ilgili hukuki sürecin başlaması da tabiidir. Bunu böyle görmek gerekir.”
Başbakan Erdoğan da kimsenin intikam hırsıyla hareket etmediğini vurguladı: “Yaşananlar bir intikam hırsı olarak ele alınamaz. Sürecin sadece demokratik parlamenter sistemlerin gereği olan bir süreç olması, bunun böyle bilinmesi gerekir. Temenni ederim ki kısa sürede neticelenerek adalet yerini bulur.”
Daha önce 28 Şubat’ı AK Parti’nin yargılamayacağını iddia eden CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise soruşturmanın intikam duygusuyla başlatıldığını iddia etti: “Eğer bir yerde hukuksuzluk varsa, baskı varsa, adaletin, insan haklarının gerektirdiği şekilde herkesin yargılanmasına biz ses çıkarmayız. Adil şekilde olmak koşuluyla herkes gidip savunmasını yapabilir. Ama bugünkü Türkiye’de ben adaletin olmadığını söylüyorum, adalet yok. Kişi savunma hakkını kullandı diye, hapse mahkûm oldu bizim ülkemizde. Hangi adaletten söz ediyorsunuz? Adaleti intikam duygusuyla arayamazsınız. Adalet intikam duygusuyla aranırsa, orada adalet olmaz.”
Şimdi herkes, 28 Şubat soruşturmasının en kısa sürede adil bir şekilde sonuçlanmasını ve milyonlarca kişiyi mağdur edenlerin adalete hesap vermesini bekliyor.
Darbenin dili!
Süreç ve postmodern nevinden benzetmeler sadece birer kılıf; 28 Şubat dört başı mamur bir darbeydi. Öncesi ve sonrasında yaşananlar bu iddiaya şahitlik ediyor. Refahyol hükümetinin düşürülmesi, yerine kurulacak olana doğrudan müdahale, ekonomik ve sosyal hayatı dizayn etme girişimleri hep klasik darbe özellikleri. İcra ediliş şekli ve kullanılan vasıtalardan dolayı ise ‘postmodern’ nitelemesini hak ediyor. Fiilî gücün yerine psikolojik harp unsurlarının tercih edilmesi, silahsız kuvvetlerin ön plana çıkması ve kendine ait bir literatürün oluşmasını beraberinde getirdi. Aktörlerinin kullandığı veya mağdurlarının dilinden dökülen kelimeler deyimleşti ve siyaset dilimize yerleşti. Söz konusu kelimelerin alt alta sıralanması bile tek başına darbe iddiasını ispatlamaya yetiyor. Nasıl ‘düşükler’ dendiğinde 27 Mayıs akla geliyor. ‘Ziverbey’i duyan 12 Mart’ı hatırlıyor. ‘Netekim’ ve ‘şartlar olgunlaştı’ ifadeleri 12 Eylül’le özdeşleşti. Aşağıda sıralayacağımız kelimeler de 28 Şubat sözlüğünün sayfalarını dolduruyor.Bir üst düzey askerî yetkili: Genelkurmay İkinci Başkanı Çevik Bir’in müstearıydı. Böyle başlayan haberlerin onun telkin ve talimatı doğrultusunda hazırlandığını herkes bilirdi. O, meşhur bir meçhuldü.
Postmodern darbe: 28 Şubat’ın göbek adı. Askerin kışladan çıkmayıp süngünün ucunu göstererek sonuç almasını anlatıyor.
Silahsız Kuvvetler: Askerî müdahalenin aktif isimlerinden Deniz Kuvvetleri Komutanı Güven Erkaya’ya izafe edilen plan. Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök’ün köşesinden duyuruldu. Daha sonra kimi yazarlar buna doktrin bile dedi. Hükümeti çekilmeye zorlamak için medyanın öncülüğünde dernek ve sendikalar harekete geçirildi. Yargı’ya ağırlıklı rol biçildi. Yardım ve yataklık ilk defa böylesine ödüllendirildi ve ‘silahsız kuvvetler’ olarak adlandırıldı.
Brifing: Karargâhta hazırlığı yapılan eylem planlarının uygulayıcı silahsız kuvvetlere aktarım süreci. Operasyonel birlik(!) olan medya ve yargıya toplu brifing seanslarıyla yükleme yapıldı.
Beşli Çete: Sefer görev emri almış ihtiyat birliği gibi darbecilerin yanında saf tutan iş dünyasından beş ‘sivil’ toplum örgütü. İki işçi sendikası, iki esnaf örgütü ve bir işveren sendikası.
Andıç: Eylem planı öncesi hazırlığı ifade eden askerî bir terim. Şemdin Sakık’ın ifadelerine yalanlar eklenerek gazeteciler ve sivil toplum örgütleri hedef gösterildi. Cengiz Çandar ve Mehmet Ali Birand hain ilan edilerek işini kaybetti. Akın Birdal uğradığı suikasttan 6 kurşunla kurtulmayı başardı. Genelkurmay andıcı resmen kabul etmesine rağmen, failleri ne idari ne de adli soruşturmaya uğradı.
Batı Çalışma Grubu: Deniz Kuvvetleri’nde kurulup bütün birliklere teşmil edilen çekirdek cunta kadrosu. Ordu içinde ve sivil hayatta fişlemeler yaptı, istihbarat örgütü şeklinde çalıştı. Yaklaşık 6 milyon kişiyi özel hayatıyla birlikte fişlediği tahmin ediliyor. Askerlik görevini yapan bir polis memuruna, Kadir Sarmusak’a yakalanınca çok kızdılar. Polis ve onun istihbarat birimlerinden intikam almak için her fırsatı değerlendirdiler.
Sincan tank geçişi: Belediyenin düzenlediği ve İran Büyükelçisi’nin de katıldığı Kudüs gecesine tepki olarak 20 tankın yürütülmesi. Asıl trajikomik olan, yürüyüşü kaçırıp fotoğraf çekemeyen gazeteler için yeniden geçiş yapılmasıydı.
Balans ayarı: Sincan’da tankların yürütülmesi sonrasında Çevik Bir tarafından kullanılan “Demokrasiye balans ayarı yaptık” cümlesinin kısaltılmış hâli. Şimdi Türkiye, ayar tutmayan darbe zihniyetine karşı mekanizmayı tümden değiştirmeye çalışıyor.
Yeşil sermaye: İşini yapmaktan başka suçu olmayan bazı vatandaşları olağan şüpheli ilan ettiler. Onların ticari hayatını bitirmek üzere kampanyalara giriştiler. En komiği bu işi sakallı köfteci avına kadar vardırmalarıydı. Bankalarında emekli general çalıştıran ve medyası olan holdinglerin hoşuna en çok giden operasyondu.
Kesintisiz eğitim: Adına siyasal İslam dedikleri öcünün kaynağı olarak eğitimi gördüklerinden ilk hedefleri okullar oldu. Özel okulları devletleştirmek ve imam hatip liselerinin önünü kesmek öncelikler arasındaydı. Zaten çok sorunlu yürüyen ortaöğretimi kaosa sokan ve milyonlarca öğrenciyi mağdur eden uygulamaydı.
F Tipi: 28 Şubat’ın emniyet başta olmak üzere kamu çalışanları arasında başlattığı cadı avının bahanesi. Birbiriyle taban tabana zıt çetelelerin dolaşıma sokulduğu ve isteyenin işine gelene inandığı şehir efsanesi. Adil Serdar Saçan’ın bile üst sıralarda yer aldığı listelerle oluşturulan paranoya.
Düğmeye basmak: Fethullah Gülen ve teşvikiyle açılan okulları yok etmek için başlatılan linç girişiminin ilk adımı. Televizyoncu Ali Kırca düğmeye kendinin bastığını ileri sürse de zamanla komplo kasetlerinin cunta eliyle hazırlandığı ortaya çıktı. Gülen’i yargılayan Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin savunma avukatlarının kasetlerin bilirkişiye inceletilmesi talebine verdiği ret kararları dikkat çekti. Kes yapıştır montajları mahkemede olmasa bile kamuoyunda kasetlerin aslıyla ispatlandı.
Susurluk: Refahyol hükümetinin alamayıp şarampole yuvarlandığı viraj. Derin devleti suçüstü yakalamışken üzerine gidilemediği gibi kamuoyunda oluşan hassasiyet hükümeti götüren bir sürece dönüştürüldü. Bu hâliyle ‘en başarılı psikolojik harekat Oscarı’nı hak eden bir operasyon.
Havada ikmal: RP-DYP hükümetinin dönüşümlü başbakanlık formülünü hayata geçirmek istemesinin adı. RP lideri Necmettin Erbakan ‘”Başbakanlığı ortağım Tansu Çiller’e devrediyorum.” diyerek istifasını sundu. Hükümet kurmaya yetecek milletvekili imzasını ekleyerek havada ikmali gerçekleştirmeye çalıştı. Ancak ‘kule’ yani Çankaya Köşkü devreye girerek planı suya düşürdü. Cuntanın tehdidiyle DYP bölündü ve Yol-Refah başlamadan bitti.
İsimli koalisyonlar: Daha önceki koalisyonlar parti isimlerinin kısaltmasıyla anılırken 95 seçimlerinden sonra Anayol, Anasol, Refahyol biçiminde kullanım başladı.
Senfoni ve çağdaş Türkiye: Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın çaldığı Beethoven’ın 9. Senfoni’sinden sonra sahneye çıkan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ‘işte çağdaş Türkiye’ sözleri manşetlere taşındı. ‘Gerici’lere nispet havasında bir söz. Şehirlerine gelen orkestrayı dinledikten sonra “Urus’tan beri bele zülüm görmemiştik.” diyen Bayburtluların düşüncesi değişti mi bilinmiyor!
Bin yıl: 28 Şubat’a biçilen ömür. Hangi takvim ya da gezegene göre olduğu bilinmediği için 12 Nisan 2012’ye tekabül edip etmediği kestirilemiyor.
Çevik Bey: Emekli olduktan sonra cumhurbaşkanı seçilme hülyasına kapılan Çevik Bir, Rumeli İşadamları Derneği’nde seçilmiş bir kalabalığın önüne çıktı. Bir’in yelkenini şişirebilecekler çağırılmıştı. Bilmeden ilk darbeyi Orhan Keçeli indirdi: Size Çevik Bey diyebilir miyim? Büyü bir anda bozuldu. Bozulan sadece büyü değildi; 28 Şubat’ın kudretli generalinin kimyası da alarm veriyordu. Murat Birsel’in gollük pas olarak attığı ‘İlk 100 gündeki üç icraatınız ne olacak?’ sorusu Paşa’yı sinirlendirdi. Birsel’i kendisine dirsek atmakla suçladı. Çevik Bey’in Köşk hayali yerle bir oldu. Artık Kenan Evren’in yaveri olarak geçirdiği günlerin hatıralarıyla avunacaktı.
BÜLENT KORUCU
28 ŞUBAT’IN AKTÖRLERİ
ASKERLERİsmail Hakkı Karadayı: Dönemin Genelkurmay Başkanı. Millî Güvenlik Kurulu’nda Başbakan Erbakan’ı terlettiği konuşuldu. Cumhurbaşkanı Demirel ile işbirliği yapıp Genelkurmay 2. Başkanı Çevik Bir’in planladığı askerî darbeyi engellediği iddia edildi. 30 Ağustos 1998’de yaş haddinden emekli oldu. 2007 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde ANAP Genel Başkanı Erkan Mumcu’yu etkileyerek demokratik süreci engellediği ileri sürüldü. Bu kasetlerin montaj olduğunu ifade ederek hakkındaki suçlamaları reddetti. Encümen-i Daniş üyesi.
Erol Özkasnak: Dönemin Genelkurmay Genel Sekreteri. 28 Şubat’ın sözcüsü ve vitrin isimlerindendi. Gazete yöneticilerine ve köşe yazarlarına ne yazacaklarını söylemek, yazmayanları tehdit etmekle görevli olduğu ileri sürüldü. Sürecin en önemli isimlerinden biri olarak yükselmeyi bekledi; ancak vazifesini tamamlamıştı. Emekli edildi. 28 Şubat soruşturması kapsamında ilk gözaltı listesinde olmaması sürpriz karşılandı. Hatta bir çok internet sitesi gözaltına alındığını duyurdu, sonra düzeltti.
Güven Erkaya: Dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı. Başbakan Necmettin Erbakan’ı ‘irticai tehdidin boyutları ve hükümetin bu konudaki duyarsızlığı’ tezleriyle MGK’da sıkıştırdığı gazetelere sızdırıldı. İrtica ile mücadele için Genelkurmay Başkanlığı’nın yürüttüğü çalışmanın karargâhının Deniz Kuvvetleri Komutanlığı olduğu ortaya çıktı. Cuntanın omurgası, başında Oramiral Erkaya’nın bulunduğu Batı Çalışma Grubu’ydu. Erkaya, iki yıl önce kolon kanserinden vefat etti.
İdris Koralp: Emekli Tuğgeneral. Ergenekon Davası kapsamında gözaltına alındıktan sonra serbest bırakılan eski MGK Genel Sekreteri emekli Org. Tunç Kılınç’la birlikte çalıştı. Kılınç’ın 3. Ordu Komutanlığı yaptığı dönemde Harekât Yardımcılığı Başkanı oldu. 28 Şubat sürecinde Hadımköy’deki 1. Zırhlı Tugay Komutanlığı’nda görevliydi. Gözaltına alınan ilk isimlerden oldu.
Abdullah Kılıçaslan: Emekli Tuğgeneral. Süleymaniye’de Türk askerinin başına çuval geçirilmesi sırasında Özel Kuvvetler Komutan Yardımcısıydı. Son genel seçimlerde MHP’den adaylığını koymuştu. 28 Şubat sürecinde Özel Kuvvetler Komutanlığı’nda görevliydi. Soruşturmada gözaltına alındı.
Ünal Akbulut: Emekli Tuğgeneral. 28 Şubat sürecinde Kurmay Albay rütbesiyle orduda görevliydi. Son olarak Genelkurmay Personel Daire Başkanı olarak Karargâh’ta görevliydi. Gözaltına alındı.
Oğuz Kalelioğlu: Emekli Albay. 28 Şubat döneminde Psikolojik Harp Dairesi’nde görev yapıyordu. Diyanet İşleri Başkanlığı’na bir süre danışmanlık yaptı. Gözaltına alındı.
Hüsnü Dağ: Emekli Albay. 28 Şubat döneminde bugün Genelkurmay İletişim Daire Başkanlığı adını alan Basın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı görevini yürütüyordu. Gözaltına alındı.
Mustafa Babacan: Hüsnü Dağ’ın yardımcısı olarak görev yapıyordu. 28 Şubat’ta Basın İnceleme ve Değerlendirme Şube Müdürü’ydü. Gözaltına alındı.
Necdet Batıran: Emekli Başçavuş. 28 Şubat’ta Genelkurmay Karargâhı’ndaki Kozmik Oda’da evrak görevlisi olarak çalışıyordu. Gözaltına alındı.
ÜNİVERSİTE
Kemal Gürüz:
Dönemin YÖK Başkanı. Millî Güvenlik Kurulu kararlarının üniversitelerde
uygulanmasını sağladı. Üniversite giriş sisteminde değişiklik yaparak
imam hatip ve meslek liselileri mağdur etti. İmam hatip liselerinin
kapatılmasını istedi. Amerikancı olduğunu söyledi. 28 Şubat’ın darbe
olmadığını iddia etti. Başörtüsü yasağının mimarıydı. 7 Ocak 2009
tarihinde Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Kadir Has
Üniversitesi’nde Uluslararası Danışma Kurulu üyeliği görevini
sürdürüyor.Kemal Alemdaroğlu: İstanbul Üniversitesi’nin tartışılan rektörüydü. Eğitim özgürlüğü ve insan hakları konusunda yasakları sınır tanımadı. Yolsuzluk suçlamaları sebebiyle YÖK ve Cumhurbaşkanı tarafından görevden alındı. 2003 yılında Türk Tabipler Birliği Onur Kurulu tarafından intihal suçundan iki ay meslekten uzaklaştırma cezası aldı. Ergenekon soruşturması kapsamında 21 Mart 2008 tarihinde gözaltına alındı, iki gün sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
Nur Serter: İkna odalarının mimarı. 28 Şubat sürecinde, başörtülü öğrencilere kök söktürdü. Yazdığı Siyasal İslam’da Din Tekeli isimli kitap, Refah Partisi’nin kapatılması sürecinde kaynak olarak gösterildi. Cumhuriyet mitinglerinde sıkça boy gösterdi. CHP Milletvekili.
YARGI
Nuh Mete Yüksel: Dönemin Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcısı. Türkiye’nin en çok konuşulan soruşturmalarına imza attı. Ankara’da ‘Demir Savcı’ lakabıyla ün saldı. Merve Kavakçı’nın evine gece yarısı baskın yaptı. Aydınlık Gazetesi’nin haberlerinden hareketle Fethullah Gülen Hocaefendi’ye dava açtı. İddianameyi mahkemeden önce medyaya vererek linç kampanyası yaptırdı. Çağdaş Eğitim Vakfı’nda yapılan aramada uygunsuz CD’leri ele geçirildi. Kendisine şantaj mı yapıldı şüphesi dile getirildi. Eski HSYK tarafından küçük bir ceza verildi. Geçen aylarda emekli oldu. 28 Şubat döneminde askerin yargıya baskı yapmadığını söyledi.
Süleyman Demirel: 28 Şubat döneminin en önemli ismi. Erbakan’ın istifasından sonra görevi Tansu Çiller yerine Mesut Yılmaz’a verdi. Kendini her zaman ‘ülkeyi uçurumdan kurtaran kilit adam’ olarak gördü. İkinci kez Köşk’e çıkma formülü (5+5) kabul görmedi. Cumhurbaşkanı kalma hayali suya düşünce, ‘bir bilen’ olarak köşesine çekildi. Aktif siyasete dönmedi ancak siyaset mühendisliğine devam ediyor. Şimdilerde kendi rahatsızlığı ve Alzheimer hastası eşi Nazmiye Hanım’la ilgileniyor.
Mesut Yılmaz: 28 Şubat sürecinde başbakan oldu. 8 yıllık kesintisiz eğitimin yılmaz savunucusuydu. Beklentisi kısa vadede gerçekleşmiş olsa da 3 Kasım 2002’de partisinin yüzde 5 oy oranı ile barajın altında kalması onu hüsrana uğrattı. ‘Güneş Taner ile birlikte Türkbank ihalesi sürecinde malın satımında ve değerinde fesat oluşturacak ilişki ve görüşmelere girdikleri’ gerekçesiyle Yüce Divan’da yargılandı. Siyasetten ayrıldı derken 2007 seçimlerinde Rize’den bağımsız milletvekili oldu. 2009 yılında Demokrat Parti’ye geçti. Namık Kemal Zeybek’in genel başkan seçilmesinin ardından partiden istifa etti.
Tansu Çiller: RP-DYP arasında kurulan 54. hükümette Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı yaptı. Partisine yapılan müdahalenin arkasından Başbakan olma imkânını kaybetti. İstiaf eden vekiller DTP’yi kurdu. Çiller, 3 Kasım 2002’de yapılan genel seçimlerde DYP’nin seçim barajını aşamaması üzerine genel başkanlık görevinden istifa etti. Yerini Mehmet Ağar’a bıraktı. Son olarak Başbakan Erdoğan’ın annesi Tenzile Erdoğan’ın cenazesinde görüldü.
Hikmet Uluğbay: Dönemin Millî Eğitim Bakanı. MGK kararlarını hayata geçirme onun göreviydi. 28 Şubat’tan sadece iki yıl sonra ruhsatlı silahıyla intihara kalkıştı. Dili parçalandı ancak kurtuldu. Şimdilerde kışları Ankara’daki evinde geçiriyor yazın ise Bodrum’da yaşıyor.
Necmettin Erbakan: Postmodern darbenin hedeflerinden biriydi. Asker ve medya baskısıyla başbakanlığını yürüttüğü 54. hükümet düşürüldü. Başında bulunduğu Refah Partisi anayasa mahkemesi tarafından kapatıldı. Siyaseten yasaklandı. Kayıp trilyon davasında iki yıl dört ay hapse mahkûm edildi ancak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından affedildi. Geçen yıl 28 Şubat’a bir gün kala vefat etti. 28 Şubat’a karşı yeterince dik durmadığı için eleştirildi.
MEDYA
Dinç Bilgin: O dönemde etkin olan iki gruptan biriydi. Sabah ve ATV’nin sahibiydi. 2001 krizinde gazeteyi devretmek zorunda kaldı. 28 Şubat dönemi için “Çok büyük kabahatlerimiz oldu. Yalan haber ve yazıları servis ettik.” itirafında bulundu. Etibank’ın zarara uğratılmasıyla ilgili olarak, ‘nitelikli zimmet’ suçundan 4 yıl 10 ay hapis ve 129 milyon TL adli para cezası aldı.
Aydın Doğan: Doğan Grubu’nun patronu. O dönem gazetelerinde yayımladığı manşetlerle gündem belirledi, kamuoyu oluşturdu. Dönemin Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök’ün üst düzey askerî yetkililerle yaptığı röportajlar gazetenin manşetlerinde yerini aldı. 28 Şubat soruşturması kapsamında Aydın Doğan’ın da adının geçtiğine yönelik haberlerle, borsada işlem gören 5 Doğan Grubu şirketinin piyasa değeri bir günde 519,3 milyon lira eridi.
Seyhan Soylu: Nam-ı diğer Sisi. 28 Şubat’ın gizli kahramanı! 28 Şubat sürecinin önemli bir unsuru olan ‘Ali Kalkancı-Fadime Şahin’ olayıyla duyulmuştu. Dönemin Adalet Bakanı Şevket Kazan Sisi’nin bu tür olayları tezgâhlamak için JİTEM’de kurs gördüğünü iddia etmişti.
Fadime Şahin: 28 Şubat’a giden sürecin önemli figürlerinden biriydi. Aczimendilerin başındaki Müslüm Gündüz’le kameralara yakalanarak gündeme geldi. Aynı zamanda Ali Kalkancı ile benzer bir ilişkisi ortaya çıktı. Hakkında estetik ameliyat yaptırdığından, yabancı bir ülkeye iltica ettiğine ve Ergenekon davasının gizli tanığı olduğuna kadar bir dizi iddia ortaya atıldı. Geçen yıl görüntülenen Şahin, İstanbul’daki bir fabrikada çalışıyor.
Ali Kalkancı: Dönemin ‘sahte şeyhi’ olarak nam saldı. Hiçbir dinî bilgisi olmamasına rağmen çok sayıda müridi (!) vardı. Çarpık ilişkileri ortalığa saçıldı. Bir kimya fabrikası sahibi olduğu anlaşıldı. Burada 2 milyon captagon (uyuşturucu) hap ele geçirildi. İsmi Ergenekon sanıklarından Zekeriya Öztürk’ün iş ortağı olarak da geçiyordu. Öztürk’ün, iddianameye de giren bir telefon konuşmasında Kalkancı için ‘bizim hoca’ ifadesini kullandığı ortaya çıktı. Sergilenen oyunda ‘sahte şeyh’ rolünü başarıyla oynadı. Hâlen uyuşturucu suçundan cezaevinde.
Müslüm Gündüz: 1990’lı yıllarda televizyon kanallarında yaptığı açıklamalarla Aczimendilerin başı olarak tanındı. Kadıköy’deki bir evde Fadime Şahin’le uygunsuz bir vaziyette basıldı. Şahin’in imam nikâhlı eşi olduğunu söyledi. Geçen yıl bir televizyon kanalına çıktı. 28 Şubat’taki rolünün bir operasyon olmadığını iddia etti. Haksız yargılandığına dair Türkiye aleyhine AİHM’de açtığı davayı kazandı. Mahkeme, DGM’nin askerî üyeleri bulunması sebebiyle başvuruyu haklı buldu.
(NURSEL DİLEK MANAVBAŞI)
Sürecin ‘sivil’ paşaları
Ankara Cumhuriyet Savcılığı 28 Şubat’ın asker kanadını soruşturma konusu yapsa da, sürecin ekonomik boyutu, konunun sadece ‘siyasete yönelik askerî darbeden’ ibaret olmadığını ortaya koyuyor. 28 Şubat süreci, aynı zamanda ciddi bir ekonomik darbeydi. O dönemki hatalı uygulamalar, ihmaller ve banka hortumlamalarının ülkeye maliyeti 250 milyar lirayı, eski ifadeyle 250 katrilyonu buldu. Hortumlanan, içleri boşaltılan bankalar sebebiyle aralarında Murat Demirel, Hayyam Garipoğlu, Dinç Bilgin, Cavit Çağlar ve Ali Balkaner gibi banka sahiplerinin bulunduğu birçok isim yargılandı ve ceza aldı; ancak aynı bankaların yönetim kurullarında görev yapan 28 Şubat sürecinin emekli paşalarının adları hiçbir soruşturmada geçmedi. İddianamelerde onlardan bahis açılmadı. Oysa o dönemde hortumlanan bankaların hepsinin yönetim kurullarında emekli generaller, hatta ordu komutanları görev yapıyordu.Sürece adını veren 28 Şubat 1997’deki meşhur MGK toplantısından, 21 Şubat 2001’e kadar geçen 4 yıllık zaman dilimi, milletin bugün bile bedelini ödemeye devam ettiği tam bir ekonomik ve finansal yıkım dönemi olarak tarihe geçti. Milletin cebinin nasıl boşaltıldığını ortaya koymadan, 28 Şubat darbesini konuşmak veya soruşturmak aslında sürecin çok önemli bir boyutunu atlamak anlamına geliyor.
Peki, bu soygun döneminin maliyeti nedir? Aslında bu konudaki veriler kısa süre öncesine kadar sadece bankacılık sektörüne yönelikti. 1994–2003 arasında toplam 25 özel banka Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredildi. Bunların 20’si, 1997’den 2001 krizine kadar devam eden süreçte fona geçti. Yani 28 Şubat sürecinde. El konan bankaların devlete getirdiği yük 17,3 milyar doları buldu. Bankaların zararının kapatılması için, faiz yüküyle beraber bu rakamın iki katına çıktığını da unutmamak lazım. Bunlara bir de malum süreçte 21,9 milyar dolar görev zararı veren üç kamu bankası eklendiğinde, 28 Şubat sürecinin bankacılık sektörü açısından devlete maliyetinin 50 milyar doları aştığı ortaya çıkıyor.
Elbette devlet bu hortumlamaların peşini bırakmadı. Pek çok banka sahibi yargılanıp ceza aldı, birçoğu da yurtdışına kaçtı. TMSF’nin bir önceki başkanı Ahmet Ertürk döneminde hırsızların peşine düşüldü ancak tahsil edilebilen rakam 20 milyar TL’ye ancak ulaşabildi. Bu arada, banka sahiplerinin oluşturduğu zarar sadece devletin hanesine yazılmadı elbette. 2000 – 2002 arasında bankacılık sektöründe çalışan 47 bin beyaz yakalı, işsiz kaldı. Bankacılık sektörü 2001 krizi öncesi istihdamına ancak 2010’da ulaşabildi. Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın kısa süre önce bürokratlara hazırlattığı çalışma ise sürecin devlete toplam maliyetini de ortaya koydu. 2001 krizi sebebiyle oluşan yükü temizlemek için hazırlanan özel tertip Hazine kâğıtları Ziraat, Halk, Emlak Bankası, Merkez Bankası ve TMSF’ye verildi. Hazine’nin nakit ihtiyacını karşılamak adına yapılan bu işlem için devlet en son 2010’da 14 milyar 738 milyon liralık ödeme yaptı ve borçlar bitti. Böylelikle devlet, enflasyon ile güncellenmiş rakamlara göre, 2001 krizinin oluşturduğu kara deliği kapatmak için toplam 251 milyar 563 milyon TL ödedi. Başka bir ifade ile 28 Şubat’ın ekonomik sonucu denebilecek 2001 krizi, 2010’da bitmiş oldu.
5’li Çete
28 Şubat sürecinin başaktörleri arasında “5’li Çete”yi saymak hiç de yanlış olmaz. İş dünyasının önemli kuruluşları; Türkiye İşverenler Sendikası Konfederasyonu (TİSK), Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK- İŞ) ve Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 5’li Çete’nin üyeleri olarak sayılıyordu. Başkanları Refik Baydur, Derviş Günday, Fuat Miras, Bayram Meral ve Rıdvan Budak, o dönem sivil siyasete karşı yapılan darbenin ‘sivil’ ayağını oluşturuyordu.
28 Şubat’ın ekonomik aktörleri daha sonra basına yansıyan ifadelerinde, özeleştiri yapmayı da ihmal etmedi. Kamuoyunda “5’li Çete” olarak adlandırılan ‘sivil’ inisiyatif, gelinen noktada 28 Şubat’ın kötü bir dönem olarak tarihe geçeceğini düşünüyor veya en azından bunu ifade ediyor. Dönemin DİSK Başkanı Rıdvan Budak, “Keşke 28 Şubat hiç olmasaydı, sivil siyasi sürecin önü kesilmeseydi.” diyor. TİSK Başkanı Refik Baydur da 28 Şubat’ın millete zarar verdiği görüşünde. Ne o günlerde ne de şimdi, rejim tehlikesi olmadığının altını çiziyor. Rıdvan Budak, 28 Şubat’ın 10. yılında yaptığı açıklamalarda, “27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, 28 Şubat... Sivil siyasi sürecin önü hiç kesilmeseydi Türkiye bugün olgun bir demokrasiye sahip olurdu.” ifadesini kullanıyor. Görünen o ki, pek çokları gibi sürecin ekonomik aktörleri de o dönem koparılan fırtına ile bunun arkasından çevrilen dolapları ve milletin çalınan sermayesini artık içlerine sindiremiyor!
Her bankaya bir paşa!
28 Şubat döneminin karakteristik özelliklerinden biri de, batan bankaların bazılarının yönetim kurullarında emekli generallerin görev almasıydı. Peki, yönetim kurullarına giren generaller bankacılık veya finans sektörünü ne kadar biliyordu? Daha doğrusu görevlerine sektördeki birikimleri sebebiyle mi gelmişlerdi? Herkes biliyor ki onları bu görevlere getiren ana etken dönemlerinin ‘kudretli komutanları’ olmaları, devlet içindeki güçleri ve kamuoyu nezdindeki itibarlarıydı. Silah zoruyla elde edilen itibarın iş bitirme gücü ise tartışılmazdı!
İşin garibi daha sonra banka patron ve yöneticileri yargılanırken, askerler davalardan muaf tutuldu. 1990–93 yılları arasında Kara Kuvvetleri Komutanlığı yapan Muhittin Fisunoğlu Genelkurmay Başkanlığı sırasını beklerken Doğan Güreş’in görev süresinin uzatılmasıyla emekliye ayrıldı. Fisünoğlu, Genelkurmay Başkanı olamayınca Sümerbank’ın Yönetim Kurulu üyesi oldu! Sümerbank Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Hayyam Garipoğlu yargılandı ve ceza aldı, hapse girdi ancak iddianameyi hazırlayan savcılar, onun mesai arkadaşı Fisunoğlu’nun ifadesini bile almaya gerek duymadı.
Aynı şekilde yöneticileri arasında ‘paşalar’ bulunan Etibank ve İnterbank’ın da sadece patronlarının cezalandırılması tabii o dönem kimsenin ilgisini çekmiyordu. İşin tuhafı yönetim kurullarında paşa bulunmayan Yurtbank ve Egebank’ın ise hem patronları hem de bütün yöneticileri yargıya hesap verdi ve cezalandırıldı. 28 Şubat’ın ünlü generallerinden Güven Erkaya, daha önce el konan Bank Ekspres’in ve sürekli el değiştiren Kanal-6’nın patronu Korkmaz Yiğit’in danışmanlığını yaptı. Yiğit’in kimyasını değiştiren, hükümetler deviren Türkbank skandalı yaşanırken, kimse danışmanına soru soramadı. Etibank’ın paşası eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Vural Beyazıt, Dinç Bilgin cezalandırılırken, diğer yönetim kurulu üyeleri cezalandırılmadığı için sorgulanmadan serbest kalan isimlerdendi. Aynı şekilde içi boşaltılan İnterbank’ın yönetim kurulunda görev alan eski Jandarma Genel Komutanı emekli Orgeneral Teoman Koman da ne sorgulandı ne de yargılandı.
Bedelini kısmen ödeseler de, 28 Şubat döneminde banka patronları ve büyük şirketler paşaların itibar ve etkinliklerinden epey faydalandı. Bu arada hemen belirtmekte yarar var. 28 Şubat döneminde sadece bankalar değil, aralarında Türkiye’nin en büyük holdinglerinin de bulunduğu pek çok şirketin yönetim kurullarında da görev yaptı kudretli komutanlar! Nitekim bankalar için itibar ve güç anlamına gelen komutanlı yönetim kurullarının, aslında diğer yandan Türk ordusunun itibarını zedelemeye başladığını ilk gören isim, 1998 – 2002 arasının Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Kıvrıkoğlu oldu. Çünkü batan bankalar dolayısıyla paşalar kovuşturma geçirmese de, bu durumun kamu vicdanını yaraladığı aşikârdı. Kıvrıkoğlu’ndan sonra göreve gelen Orgeneral Hilmi Özkök ise sürece son noktasını koydu ve emekli generallerin banka yönetim kurullarında görev almasını yasaklayarak bir devri kapattı. Elbette bu kararla o karanlık dönemin sadece bir boyutu bitirilmiş oldu. Hukuki sorumluluklardan ve milletin gördüğü ekonomik zarardan, yönetim kurulu üyesi paşaların payına bir yaptırım düşüp düşmeyeceğini ise zaman gösterecek.
ZAFER ÖZCAN
ADIM ADIM 28 ŞUBAT SÜRECİ
1996- 28 Haziran: RP-DYP koalisyonu kuruldu. RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan başbakan oldu.
- 24 Temmuz: Yüksek Askerî Şûra toplantısında 600 civarında dindar subayın ordudan atılacağı söylentisi çıktı.
- 10 Kasım: Kayseri Belediye Başkanı Şükrü Karatepe’nin “İçim kan ağlayarak törenlere katıldım.” sözleri krize sebep oldu.
- 6 Aralık: Ankara DGM, Necmettin Erbakan ve Hasan Hüseyin Ceylan hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’na suç duyurusunda bulundu.
- 24 Aralık: Genelkurmay Başkanı İ. Hakkı Karadayı, “Türkiye’yi Ortaçağ karanlığına sürüklemek isteyenler var.” açıklamasını yaptı.
- 28 Aralık: Aczimendilerin başı Müslüm Gündüz ile Fadime Şahin bir evde yakalandı.
- 5 Ocak: Türk-İş hükümete uyarı mitingi düzenledi.
- 11 Ocak: Genelkurmay, Sultanbeyli’de Atatürk heykeli diktiren Tuğgenaral Doğu Silahçıoğlu’na tepki gösteren Necati Çelik hakkında suç duyurusunda bulundu.
- 11 Ocak: Başbakan Necmettin Erbakan bazı cemaat liderlerine iftar yemeği verdi.
- 21 Ocak: Atatürkçü Düşünce Derneği, Başbakan hakkında, konutta verdiği yemek sebebiyle suç duyusunda bulundu.
- 23 Ocak: Bartın Adliyesi Yazı İşleri Müdürü Abdurrahman Güzelgün, memurların mesai saatlerinin ramazana göre düzenlenmesini öngören Bakanlar Kurulu kararlarının iptali istemiyle Danıştay’a dava açtı.
- 26 Ocak: Komutanlar, Gölcük’te bir araya geldi. Şu açıklama yapıldı: “Bir generalin, Atatürk heykeli dikilmesindeki tutumu için söylenenler üzüntü vericidir. Ramazan sebebiyle mesainin iftar saatine ayarlanması doğru değildir. TSK iç ve dış tehdide karşı ülkeyi korumakla görevlidir. Orduyu iç politikaya çekme gayretleri üzüntü vericidir.”
- 28 Ocak: Danıştay, ramazan düzenlemesiyle ilgili ‘yürütmenin durdurulmasına’ karar verdi.
-
30 Ocak: Sincan’ın RP’li Belediye Başkanı Bekir Yıldız, Kudüs’ü anma toplantısı düzenledi.
- 1 Şubat: Başbakan Erbakan, DYP’deki bazı bakanların “imza koymayız” direnişine rağmen üniversitelerde başörtüsünü serbest bırakan kararnameyi, Bakanlar Kurulu’nda imzaya açtı.
- 5 Şubat: Sincan halkı sabah tank sesleriyle uyandı. 20 tank ve 15 zırhlı araç beklenmedik bir şekilde Sincan caddelerinden geçirildi.
- 7 Şubat: İstanbul’daki üniversitelerin öğretim üyeleri, iktidarın üniversitelerden elini çekmesini istedi ve Türkiye Cumhuriyeti’ni yıkmak isteyenlerle mücadele edeceklerini açıkladı.
- 8 Şubat: ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Türkiye’de büyük bir tehlike olduğunu iddia ederek “RP’nin tabanı militanlaşıyor, hatta silahlanıyor.” dedi.
- 14 Şubat: DGM, Sincan davasında Bekir Yıldız ve Nurettin Şirin’le birlikte 9 kişiye daha tutuklama kararı verdi.
- 15 Şubat: Şeriata karşı kadın yürüyüşü yapıldı.
- 21 Şubat: “İran terörist devlet muamelesi görmeli.” diyen Çevik Bir, Sincan’dan geçen tanklarla ilgili olarak da, “Demokrasiye balans ayarı yaptık.” yorumunu yaptı.
- 25 Şubat: Oramiral Güven Erkaya: “Aşırı dinci akımlar bugün, PKK tehdidinden daha büyük bir tehlike hâline geldi.”
- 26 Şubat: Türk-İş, DİSK ve TESK, rejime yönelik tehditlere karşı güç birliği kararı aldı. İstanbul kadın kuruluşları birliği, laiklik için eylem başlattı.
- 28 Şubat: MGK, Cumhurbaşkanı Demirel başkanlığında toplandı. 9 saat süren MGK’da Atatürk ilke ve inkılaplarının ödünsüz uygulanması kararı alındı. MGK bildirisinin sonunda ‘tavsiye edilir’ yerine ‘yaptırım’ kelimesi kullanıldı.
- 2 Mart: Başbakan Erbakan MGK’da alınan 18 maddelik karar listesini bazı ifadelerin çok sert olduğunu öne sürerek imzalamadı.
- 3 Mart: Erbakan, ‘Demokratik sisteme destek için’ parti liderlerini ziyaret etti. Ancak umduğunu bulamadı.
- 4 Mart: Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Başkanı Derviş Günday, Türk-İş Genel Başkanı Bayram Meral ve DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak, MGK kararlarına tam destek verdiklerini açıkladı.
- 5 Mart: Erbakan, MGK kararlarını imzaladı. (Erbakan’ın çevresi, imzanın 18 maddenin Bakanlar Kurulu’nda görüşülmesi için atıldığını söylüyor.)
- 7 Mart: Cumhurbaşkanı Demirel, MGK kararlarının uygulanmaması hâlinde devletin yürümeyeceğini, uygulamayanların sorumlu olacağını söyledi.
- 14 Mart: 28 Şubat kararları Meclis’ten geçti.
- 26 Mart: Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna tüm illere türban yasağı genelgesi gönderdi.
- 30 Mart: Ankara Müzik Festivali’nin açılışındaki konserde Demirel’in “İşte çağdaş Türkiye!” dediği an, izleyiciler ayağa kalkarak “Laik Türkiye!” sloganları attı.
- 13 Nisan: Valiler Laiklik Zirvesi için Ankara’ya çağrıldı.
- 20 Nisan: ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, “Size müjdem, bayramdan hemen sonra bu hükümet yolcudur. Falcılık falan yapmıyorum, bilerek söylüyorum.” dedi.
- 27 Nisan: MGK’da uyarılan hükümete bir ay süre verildi.
- 30 Nisan: TSK, yeni savunma konseptini açıkladı: “İç tehdit, dış tehdidin önüne geçti. İrticaın yok edilmesi hayati önemi haizdir.”
- 4 Mayıs: Merzifon Jet Üssü’nde düzenlenen törende Başbakan Erbakan gelince subaylar ayağa kalkmadı.
- 10 Mayıs: DYP lideri Çiller, partisinin Sultanahmet Meydanı’nda düzenlediği mitingde Sabah grubunun 200,4 milyon dolar, Doğan grubunun ise 424,8 milyar dolar devlet desteği aldığını açıkladı.
- 22 Mayıs: Yargıtay Başsavcısı Vural Savaş, “Türkiye’yi iç savaşa sürüklüyor” gerekçesiyle RP’nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
- 30 Mayıs: RP’li Şevki Yılmaz’ın 7 yıl önce yaptığı bir konuşma yeniymiş gibi televizyon kanallarında gösterildi.
- 6 Haziran: Genelkurmay, irticai faaliyetleri desteklediğini iddia ettiği firmalara ambargo koydu.
- 11 Haziran: Genelkurmay’da hâkim ve savcılara brifing verildi. Bir gün sonra medyaya irtica brifingi verildi.
- 17 Haziran: Başbakan Erbakan, hükümetinin bir yılını değerlendirdiği basın toplantısında “Asker emrimizde” dedi.
- 18 Haziran: Erbakan, başbakanlıktan istifa etti.
- 4 Ocak: Ders kitaplarında evrime dönüş için çalışmalar başlatıldı.
- 16 Ocak: RP, ‘laik cumhuriyet ilkelerine aykırı eylemlerin odağı’ olduğu gerekçesiyle kapatıldı.
- 2 Şubat: Diyanet’in 5’inci sınıftan sonra Kur’an kurslarına gidilebileceğini öngören yönetmeliği, Danıştay tarafından bozuldu.
- 25 Mart: “5’li Çete” olarak adlandırılan TOBB, TİSK, DİSK, Türk-İş ve TESK, azınlık hükümetine tam destek verdi.
- 27 Mart: İçişleri Bakanlığı, tüm valilere bölücü ve irticai faaliyetlerle mücadele için sert talimatlar gönderdi.
- 21 Nisan: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı R. Tayyip Erdoğan, Diyarbakır DGM tarafından şiir okuduğu için 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.
- 29 Nisan: Semdin Sakık’ın ifadesine dayanılarak (andıç) gazeteci Cengiz Çandar ve Mehmet Ali Birand’ın yazılarına ara verildi.
- 24 Mayıs: Vakıf yöneticilerinin evlerine seri baskınlar düzenlendi.
- 9 Temmuz: Millî Askerî Stratejik Konsept’in (MASK) yeni hedefi, ‘İslami sermaye’ oldu.
- 2 Ağustos: Yeni cami yapılmasını kısıtlayan yasa yürürlüğe girdi.
28 Şubat döneminin Adalet Bakanı Şevket Kazan: 28 Şubat’ın temeli Atina’da atıldı
Şevket
Kazan, Millî Görüş’ün kurmay isimlerinden biri. Partisi kapatıldı,
siyasi yasaklılar listesine alındı. Refah-Yol hükümetinde Adalet
Bakanı’ydı; şimdi ise Saadet Partisi Genel Başkan Danışmanı. Kazan,
siyaseten yasaklı olduğu yılları yazmaya karar verdi. Ortaya ‘Refah
Gerçeği’ isimli 4 ciltlik bir kitap çıktı. Kazan, bundan 15 gün önce
elinde bir dosya; koltuk altında ise kitaplarıyla Ankara Cumhuriyet
Savcılığı’nın kapısını çaldı. Bu tavrıyla siyaset yoldaşı Oğuzhan
Asiltürk’ten ayrıldı. Kazan, yazdığı kitabın 28 Şubat soruşturmasına
önemli bir delil teşkil ettiğini düşünüyor.-28 Şubat soruşturması sizi şaşırttı mı?
Şaşırmadım. 28 Şubat için Ankara yetkili savcılığında soruşturma açılmıştı. Tabii o haberleri okuyunca bu soruşturmaya ne derece katkıda bulunabiliriz düşüncesi geldi aklıma. Ben yasaklı olduğum dönemde 4 ciltlik kitap yazdım. Bu kitaplarda A’dan Z’ye 28 Şubat’ı anlattım. Dolayısıyla bu kitabı Ankara yetkili savcılığına istifade edilmesi için götürdüm. Bu kitaba göre savcılar 28 Şubat soruşturmasına neresinden başlayacaklarını bilirler! Tabii 15 gün geçtikten sonra böyle bir hareketin başlamış olmasından fevkalade memnunum. Savcılar da mutlaka bu kitabın sistematiği içerisinde odak noktalarını tespit edeceklerdir.
-Soruşturma doğru yerden mi başladı? Odak noktası neresi?
28 Şubat’ın en önemli ayağı askerdi. Odak noktası ise Batı Çalışma Grubu, yani BÇG. Bu oluşumun ortaya çıkması 11 Aralık’tır.
-Ne oldu 11 Aralık’ta?
TÜSİAD her yıl ocakta son toplantısını Ankara’da yapardı. O yıl toplantı Atina’daki ABD Büyükelçiliği’nde yapıldı. Türk-Yunan iş adamları toplantısı adıyla... “ABD’de tedavide” denilen Güven Erkaya da strateji tespiti için toplantıya katıldı. Türkiye’den TÜSİAD, TOBB, üyeleri, sanayi odalarından iş adamları katıldı. TESK, DİSK, TÜRK-İŞ başkanları; Aydın Doğan, Dinç Bilgin vardı. Yine aynı gün Milliyet, Hürriyet ve Sabah tek sayfalık ilanlar yayımladı.
-Ne ilanı?
Susurluk kamyonunun plaka numarası üstte verilmiş. “Benim gazetem var okuyorum, benim televizyonum var izliyorum, benim radyom var dinliyorum. Yarın Türkiye başka bir Türkiye olacak.” şeklinde. 11 gün hep aynı şekilde devam ettiler. Kâh memura, kâh işçiye, kâh üniversitelilere seslenerek bu ilanlar yayımlandı. Bu sloganlarla bir sivil hareketin oluşturulmasına başlanmış.
-O dönem bunu fark ettiniz mi?
İçindeyken hissedemiyorsunuz. Kitabı yazdığımda fark ettim. Atina’daki toplantı çok önemlidir. Bunlar 28 Şubat’ın ilk adımlarıdır. Dolayısıyla bu ilanlar da çok önemlidir. Çünkü rantçı medya bu işin diğer bir ayağı.
-Peki, bu ilanların, manşetlerin arkasında kim vardı?
Ben daha sonraki araştırmalarımda bu ilanların arkasında Milliyet ilan servisinin olduğunu gördüm.
-Perde arkasında…
Bakın ben bunun tahkikatını yapamam; ama şunu söylemekte yarar var. Önce Erol Özkasnak talimatıyla gazetelere manşetleri attırdılar, sonra ortaya çıkarttılar. 28 Şubat’ın ne olduğunu anlamak için 28 Şubat’ta yapılan Millî Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısının zabıtları mahkeme tarafından istenmelidir. O zabıtlar okunduğunda 28 Şubat’ın ne olduğu ortaya çıkacaktır.
-Zabıtlar açıklandığında ne çıkacak?
Şunu söylediler yıllarca: ‘Erbakan karşı koyamamış’. Erbakan, 25 kişilik grubun içinde tek kişi. Başka mücadele eden olmuş mu? O zabıtlar ortaya çıktığında kimin 28 Şubat’ı nasıl yönlendirdiği ortaya çıkacaktır.
-Kim ya da kimler nasıl yönlendirdi 28 Şubat’ı?
TÜSİAD, rantçı medya, sendikalar, sermaye grupları, işçi hareketleri, Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği…
-Onlar nasıl rol oynadı?
Biz gelmeden önce devletin paraya ihtiyacı olan kurumları; bankalardan faizle kredi alıyorlardı. Biz gelir gelmez havuz sistemini kurduk. Mesela, Türkiye Elektrik Kurumu. Her zaman için parası olan bir kurumdu. “Bir devlet kurumu başka yerlerden yüzde 150 faizle para alacağına, bunlardan yüzde 50’yle alacak.” dedik. Birdenbire devletin zenginliği ortaya çıktı ve rantiyenin musluğu kesildi. O yıl sendikalarla yaptığımız görüşmelerde hayal edemeyecekleri ücretleri verdik onlara. Hiç grev falan olmadan... Böyle olduğu hâlde sendikaların başında bulunan isimleri de kullandılar.
-Gazetecilerin rolü neydi bu süreçte?
22 Aralık’ta Ertuğrul Özkök’ün Güven Erkaya röportajı yayımlandı. Bu sefer ‘Sivil Kuvvetler Halletsin’ başlıklı. Altyapı hazırlanıyor. Mesela 11 Ocak’ta Başbakanlık’ta verilen iftar yemeği. Bu iftar yemeğine Diyanet İşleri Başkanı’nı, ilahiyat fakültesi dekanlarını çağırdık. İftara gelenler bunlardı. Ondan sonra ‘Erbakan tarikat şeyhlerine iftar verdi’ oldu. Hâlbuki tek kişi vardı: Çarşambalı Mahmut Efendi... O da eski Konya Valisi ile gelirken sarıkla gelmiş. Biz iftarı 11 Ocak’ta verdik; ama 11 Ocak sabahında çıkan Hürriyet, Milliyet ve Sabah, tarikat şeyhlerinin isimlerinin yazılı olduğu bir liste yayımladı. Kim verdi bu listeyi? Tabii ki BÇG. Biz iki ay 28 Şubat kararlarının mahiyetini bilemedik. 18 madde diye bir şey açıklandı, meğerse 4 maddeden ibaretmiş. Onlar askerin dikte ettiği şeylerdi. Onları da bize değil, Mesut Yılmaz’a yaptırdılar.
-Demirel, 28 Şubat sürecinin neresinde?
BÇG belgelerini İçişleri Bakanı Meral Akşener ilk bana haber verdi. Hemşehrilikten samimiyetimiz var. ‘Abi elimize bir belge geçti. Gizli bir belge. Sizinle görüşsek…’ dedi. Ankara Hâkim Evi’nde buluştuk. 5 Mayıs tarihli fişleme genelgesi, Genelkurmay Harekât Dairesi Başkanlığı ve Çevik Bir’in imzası var. ‘Ben bundan bir fotokopi çektirelim, Başbakan’a iletelim’ dedim. Bu belge Genelkurmay’dan Cumhurbaşkanı’na kadar gitti. Demirel hiçbir şey yapmadı.
-Siz sürece müdahil olacak mısınız?
Ben kitabı sadece soruşturmalara yardımcı olur düşüncesiyle götürdüm. Bir müdahale talebimin olmadığını dilekçeyle verdim. 28 Şubat’ın üzerine çoktan gidilmesi gerektiğini, bunun da AK Parti tarafından yapılmadığını görüyor, üzülüyordum.
-Soruşturma nereye kadar uzanır?
Yüksek yargı organlarına brifing veren Fevzi Türkeri vardı. Mesela Osman Özbek var. Jandarma komutanıydı. Erbakan hacdayken ona hakaret eden kişiydi. Bunlar eksik kalan isimler. Ancak TÜSİAD’a kadar uzanmalı. Çünkü o dönem TÜSİAD raporunu açıkladı. Bu rapor üzerine 27 Ocak’ta bütün komutanlar (orgeneraller) Gölcük’te ‘Harp Oyunu’ adını verdikleri bir toplantıda bir araya geldiler. Bu konuları ve ne yapacaklarını değerlendirdiler. Yani 28 Şubat’ın ön hazırlıklarını gerçekleştirdiler. TÜSİAD’ın raporu ve rolü önemli.
NURSEL DİLEK MANAVBAŞI
İŞTE O KARARLAR
1. Lâiklik korunmalı, yasalar yetersiz düzenleme yapılmalı.2. Tarikatlarla bağlantılı özel yurt, vakıf ve okullar MEB’e devredilmeli.
3. 8 yıllık kesintisiz eğitim.
4. Cumhuriyet rejimine ve Atatürk ilke ve inkılaplarına sadık aydın din adamları yetiştirmekle yükümlü Milli Eğitim kuruluşlarımız, Tevhidi Tedrisat Kanununun özüne uygun ihtiyaç düzeyinde tutulmalıdır.
5. Dini tesisler belli çevrelere mesaj vermek amacıyla gündemde tutularak siyasi istismar konusu yapılmamalı.
6. Yasa ile yasaklanmış tarikatların ve bu kanunda belirtilen tüm unsurların faaliyetlerine son verilmeli.
7. TSK’yı dine karşıymış gibi göstermeye çalışan medya kontrol altına alınmalı.
8. TSK’dan atılan personelin kamuda istihdamına imkân verilmemeli.
9. TSK’ya aşırı dinci sızmaları önlemek için alınan tedbirler; diğer kuruluşlarda da uygulanmalı.
10. İran’ın ülkemizdeki rejim aleyhtarı faaliyeti engelenmeli
11. Mezhep ayrılıklarını körükleyenler engellenmeli.
12. Anayasa ve yasalara aykırı olaylar önlenmeli.
13. Kıyafet kanununa aykırı ve Türkiye’yi çağdışı gösterecek uygulamalara mani olunmalı.
14. Silah ruhsat işlemleri düzenlenmeli, pompalı tüfekler takip edilmeli.
15. Rejim aleyhtarının deri toplaması engellenmeli.
16. Özel üniformalı korumalar kaldırılmalı.
17. Ülke sorunlarının çözümünü ‘Millet’ kavramı yerine ‘Ümmet’ kavramıyla sonuçlandırma girişimleri önlenmeli.
18. Atatürk’e karşı yapılan saygısızlıklar ve aleyhine işlenen suçlar hakkındaki kanunun istismar edilmesine fırsat verilmemeli.
GÖZALTI KARARI ALINAN 31 İSİM
Ankara: Emekli Tuğgeneral Abdullah Kılıçarslan; emekli kurmay albaylar Hüsnü Dağ, Arslan Daştan, Oğuz Kalelioğlu, Sezai Kürşatökte, Ahmet Nazmi Solmaz; emekli kıdemli albaylar Serdar Çelebi, İbrahim Selman Yazıcı; emekli albaylar Mustafa Kemal Savcı, Ziya Batur, Ruşen Bozkurt, Mehmet Şinasi Çalış, Aburrahman Yavuz Gürcüoğlu, İsrafil Aydın, Yahya Cem Özarslan; emekli Binbaşı Ahmet Aka; emekli Başçavuş Hamza Özaltun.
İstanbul: Emekli Orgeneral Çevik Bir; emekli tuğgeneraller İdris Koralp, Ünal Akbulut; emekli albaylar Yüksel Sönmez, Eser Şahan, Cengiz Çetinkaya; emekli Binbaşı Salih Eryiğit; emekli yüzbaşılar Orhan Nalcıoğlu, Mustafa Babacan; emekli başçavuşlar Necdet Batıran, Aydın Karaşahin.
Çanakkale: Emekli Astsubay Ahmet Tarık Yelkenci
Niğde: Emekli Kıdemli Albay Ümit Şahintürk
Eskişehir: Emekli Albay Alican Türk.
HANGİ GENERAL NEREDE GÖREV ALDI?
Emekli paşalar görev aldıkları bankalar ve bazı holdinglerin listesi:- Eski Genelkurmay Başkanı Orgeneral Semih Sancar (Akbank Yönetim Kurulu Üyesi)
- 12 Eylül’ün orgenerallerinden Turgut Sunalp (Netaş ve Garanti Bankası Yön. Kur. Üyesi)
- Emekli Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhittin Fisünoğlu (Sümerbank Yönetim Kurulu Üyesi )
- Emekli Jandarma Genel Komutanı ve MİT Müsteşarı Orgeneral Teoman Koman (İnterbank Yönetim Kurulu Üyesi)
- Emekli Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Vural Beyazıt (Etibank Yönetim Kurulu Üyesi)
- Orgeneral Adnan Ersöz (İşbankası Yönetim Kurulu Üyesi)
- Orgeneral Süreyya Yüksel (Yaşar Holding Danışmanı)
- Orgeneral Vecihi Akın (AKSİGORTA Yönetim Kurulu Üyesi)
- Orgeneral Doğan Özgöçmen (Yapı Kredi Bankası Yönetim Kur. Üyesi)
- Orgeneral Suat Aktulga (LASSA Yönetim Kurulu Üyesi)
- Orgeneral Şeref Akıncı (Doğuş Holding Yönetim Kurulu Üyesi)
