Erdoğan dün Uludere’de vur emrinin askerin ‘tasarrufu’ olduğunu açıkladı. Genelkurmay neden bir basın toplantısıyla 28 Aralık gecesi olanlarla ilgili soruları yanıtlamıyor? Pentagon bile Uludere soruşturmasını tamamlamış
Predator, ya da Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bu haftaki yazılı açıklamasındaki ifadeyle “Predatör” tartışması, iyice saçma bir mecra aldı.
Hükümet, Çankaya, ordu, hep bir ağızdan özetle, “Hayır, hayır, WSJ haberi yalan. Biz o konvoyu Predator’den değil ilk önce Heron’dan
gördük!” diye bas bas bağırıyor. Eee...peki, tamam, iyi hoş da,
gördünüz ve sonra vurdunuz. Ne önemi var ilk nerde gördüğünüzün?
Asıl tartışma kimin aletiyle gördüğümüz değil de, neden vurduğumuz olmamalı mı?
Nasıl ki belediyelerin görevi otobüslerin zamanında kalkmasını
sağlamak, polisin görevi hırsızları yakalamak, askerin görevi ülkeyi
düşmanlara karşı korumaksa, gazetecinin görevi de soru sormak,
sorgulamak, kamu adına yürütmeyi denetlemektir. Bu yüzden kimse
alınmasın, Uludere’yle ilgili soru sormak, bu trajik hatanın nasıl
meydana geldiğini sorgulamak bizim asli görevimiz.
İstihbarat ister Heron, ister Predator’den gelsin, nasıl bir mekanizma
işliyor, vur-emri için kriterler ne, bu kadar uzun zaman Heron’la
gözetlenen ve Irak’tan malzeme alan bir kaçakçı grubu olduğu her halinden belli olan bir konvoyla ilgili bu hata nasıl yapıldı?
Başbakan’ın dün Pakistan’a gitmeden önce yaptığı açıklamada, gözden kaçan önemli bir unsur var. CHP ve BDP, uzun süredir Uludere’de vur emrinin Başbakan’dan geldiğini ima ediyor, soruşturmanın bu yüzden ilerlemediğini söylüyordu.
Bana makul gelmemişti bu iddia. Normalde anlık istihbaratla saniyeler
içinde verilen bir operasyon kararının Başbakan’a sorularak alınması
akla yatkın değil. Unutmayın sadece Uludere değil, TSK
Predator ve Heron’lardan gelen bilgiyle, adını sanını bilmediğimiz
yüzlerce noktayı ya da insan grubunu hedef aldı şu zamana kadar.
Herhalde hepsinde Başbakanlık santralini arayıp ”Gördük, vuralım mı?” demiyorlardır.
Neyse ki bu tartışma dün Erdoğan’ın 28 Aralık gecesi yaşananlarla
ilgili net bir biçimde Genelkurmay’ı işaret eden sözleriyle son buldu:
“Olayla ilgili talimat verme konusunda mevcut sistem nasıl çalışıyorsa
öyle çalıştı. Güvenlik güçlerine verilen izin, güvenlik güçleri
tarafından kendi mücadele ve tasarruf alanlarında kullanıldı.”
Demek ki artık Genelkurmay’dan geçen haftaki o duygusuz ”Predatör”
açıklaması yerine 34 kişinin ölümüne neden olan hatalar zinciri ile
ilgili daha doyurucu bir açıklama bekleme hakkımız var.
Can Dündar
güzel söylemiş: “Bu faciaya kimin yanlış teşhisinin yol açtığı
konusunda hiçbir şey söylemeyen, katliamın hesabını vermeyen, ‘İlk
görüntüyü biz tespit ettik’ diyerek işin özünü gizleyen bir açıklama
kimi kandırabilir? NATO’nun
ikinci büyük ordusu, kendi tespit ettiği görüntünün hangi birimde,
kimler tarafından, nasıl olup da yanlış değerlendirildiğini, onca masum
insanın nasıl suçsuz yere katledildiğini açıklamaktan acizse,
‘büyük’lüğünü kim takar?”
Başbakan’ın dünkü açıklamasıyla, Uludere ihalesi, terörle mücadeleyi
İHA’lara ve tutuklamalara hava eden sivil hükümetten ziyade, hooop diye
Genelkurmay’ın kucağına düşmüş durumda.
Hadi arkadaşlar aylar geçti. Kamuoyu olarak Uludere konusunda tatminkar
bir açıklama ve idari soruşturmanın sonucunu bekliyoruz artık. Bu hata
neden oldu? Tek istihbarat Heron’lardan mı geldi yoksa PKK
içindeki bir muhbirden gelen diğer bilgiler mi kafa karıştırdı? Neden
operasyon öncesi yerel karakolla irtibat kurulmadı? Böyle hataların
olmaması için ne değişiklik yaptınız sistemde?
Sahi, madem demokrasiye bağlıyız, bağlısınız, demokratik ülkelerde
olduğu gibi malumat sahibi üst düzey bir askeri yetkili neden
kameraların önüne geçip sorulara cevap vermiyor? Bir basın toplantısı
istemek, çok mu?
ABD’deki Uludere soruşturması bitmiş
Garip, bizler üzerinden 4,5 ay geçtikten sonra bile Uludere konusunda
yetkililerden tatminkar bir açıklama alamazken, meğerse Pentagon’un
kendi açtığı Uludere araştırması, çoktan tamamlanmış. Amerikalı
yetkililerden anladığım kadarıyla, ABD Savunma Bakanlığı Uludere’de
yaşanan facia sonrası bir değil iki ayrı rapor hazırlamış.
Şöyle; zaten Predator operasyonları sonrası ABD Genelkurmay’ı
otomatik olarak “eylem sonu” raporu hazırlar, ne olduğunu, prosedür ve
anlık data’yı aktarırmış. Ancak bu sefer bombardıman ve sivil ölümler
söz konusu olduğu için, sivil ölümleri ve ne olduğunu sorgulayan ikinci
bir “operasyon sonrası” rapor hazırlanmış. İşte meşhur WSJ yazısı da bu
rapordaki bilgilerin bir bölümünü yansıtmış.
Washington’un Ankara’ya Predator satması imkânsız
Başbakan Erdoğan, dün WSJ yazısının Obama yönetimini sıkıştırmak maksadıyla olduğu tezini yine tekrarladı.
Açıkçası Başbakan’ın gazeteciliği sürekli başka bir gayeye yönelik
bir faaliyet olarak yorumlamasına alınıyorum. Bazen iyi haber, sadece
iyi haberdir. Bazen gazetecilik, doğruları gün ışığına çıkarmak için
yapılır.
Üstelik Allah aşkına, ne Türkiye, ne de Uludere meselesi Amerikan kamuoyunun umurunda. Varsa yoksa ekonomi, işsizlik, belki kıyısından köşesinden Arap Baharı. Suriye bile konuşulmuyor Amerika’da. Washington’da 20 kişi dışında kimsenin bu haberi pek taktığını da sanmıyorum.
Ancak şu doğru, Obama yönetiminin terörle mücadelede (özellikle de Pakistan ve Afganistan’da)
insansız hava uçaklarına ihale etmiş olması, belki bir nebze
eleştiriliyor. Tepeden ölüm saçan araçlar, Afganistan ve Pakistan’da
onlarca Uludere’ye neden oldu. Ama sanmayın bu konu da Amerikan
seçmeninin umurunda.
Gel gör ki, Amerikan Kongresi farklı. ABD’de göstermelik değil sahici bir Başkanlık sistemi olduğu için, Kongre Beyaz Saray’a
kök söktüren bir merci. Hükümet, hem silah satışlarını hem de
müttefiklerle izlediği yeni politikaları Kongre onayından geçirmek
zorunda.
İşte Türkiye meselesi bu noktada düğümleniyor. Ankara, uzunca zamandır ABD’den, üzerinde silah taşıyan ve Reaper isimli üst model Predator’leri satın almak istiyor. Normalde Kongre bu tarz hassas silah sistemlerinin başka ülkelere satışına sıcak bakmıyor; İngiltere’ye bile zar zor onay verdi. Türkiye’ye satışına ise tamamen karşı. (Bakınız, Mavi Marmara...)
Bu durumu Obama da biliyor Erdoğan da. Obama daha önceki görüşmelerinde Kongre muhalefetini açıkça Erdoğan’a hissettirdi.
Ancak Türk ve Amerikan makamları, bir süredir Kongre engelini aşmak
için yeni bir ara formül üzerinde çalışıyor. İki tarafta da titizlikle
gizlenen bu yeni askeri işbirliği modeli, Türkiye’nin ”satın almadan”
silahlı Predator’lerden yararlanmasına imkan tanıma esasına dayalı. Yani
anladığım kadarıyla, Predator’ler İncirlik’te
olacak ve ABD tarafından kullanılacak, ancak aynı mevcut sistemde
olduğu gibi bir Türk yetkili anlık olarak gelen istihbaratı
Amerikalı’yla değerlendirip gerektiğinde Predator’un Hellfire isimli
süper-hızlı süper-öldürücü füzelerini devreye sokacak.
(Ve sanki 30 yıldır denenen vur-vur, öldür-öldür metoduyla Türkiye PKK sorununu halledecek!)
Her ne kadar Türk makamları Obama’nın bu formüle sıcak baktığını
söylese de, bana çok akla yatkın gelmedi... ABD böyle bir riski neden
alsın, neden PKK’yla mücadeleyi bizzat kendi üstlenip başına yeni bir
bela alsın? Zaten ABD’nin Pakistan’da yaptığı hatalar, başını yeterince
ağrıtıyor. Bir de olası sivil ölümler nedeniyle, yakın müttefiki Mesut Barzani dahil Kürt kamuoyunu neden kızdırsın?
”Ben bilmem büyüklerim bilir” deyip bu işin içinden çıkıyorum. Ama son bir soru sormadan edemeyeceğim.
Madem WSJ’ın tecrübeli muhabiri Adam Entous’un gazetecilik yapmış
olabileceğine inanmıyorsunuz, madem ille de komplo teorisi arıyorsunuz,
alın size daha inandırıcı bir komplo teorisi.
Acaba WSJ haberi, Başbakan’ın sandığı gibi Obama’nın düşmanları
tarafından değil de, bizzat bu Türkiye’nin Predator ısrarından kurtulmak
isteyen Obama yönetimi tarafından sızdırılmış olamaz mı?